พฺราหฺมณคาเมปิ หิ อนฺตมโส รชกาทีนิ ปญฺจ กุลานิ สนฺติฯ สาติ กิริยาสมุฏฺฐานตาฯ

[662] ตเถวาติ กายสํสคฺคราเคน อวสฺสุโตเยวาติ อตฺโถฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ

ปฐมปาราชิกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. ทุติยปาราชิกสิกฺขาปทวณฺณนา

[666] ทุติเย ‘‘กิสฺส ปน ตฺวํ อยฺเย ชานํ ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปนฺน’’นฺติ วจนโต ‘‘อุทฺทิฏฺฐา โข อยฺยาโย อฏฺฐ ปาราชิกา ธมฺมา’’ติอาทิวจนโต จ ภิกฺขุนีวิภงฺคํ ปตฺวา สาธารณานิ สิกฺขาปทานิ ภิกฺขูนํ อุปฺปนฺนวตฺถุสฺมิํเยว ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี ฉนฺทโส เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสเวยฺย, อนฺตมโส ติรจฺฉานคเตนปิ, ปาราชิกา โหติ อสํวาสา’’ติอาทินา นเยน สวิเสสมฺปิ อวิเสสมฺปิ มาติกํ ฐเปตฺวา อนุกฺกเมน ปทภาชนํ อาปตฺติเภทํ ติกจฺเฉทํ อนาปตฺติวารญฺจ อนวเสสํ วตฺวา วิตฺถาเรสิฯ สงฺคีติการเกหิ ปน อสาธารณปญฺญตฺติโยเยว อิธ วิตฺถาริตาติ เวทิตพฺพาฯ

อถ อุปริเมสุ ทฺวีสุ อปญฺญตฺเตสุ อฏฺฐนฺนํ ปาราชิกานํ อญฺญตรนฺติ อิทํ วจนํ น ยุชฺชตีติ อาห ‘‘อิทญฺจ ปาราชิกํ ปจฺฉา ปญฺญตฺต’’นฺติอาทิฯ ยทิ เอวํ อิมสฺมิํ โอกาเส กสฺมา ฐปิตนฺติ อาห ‘‘ปุริเมน ปน สทฺธิํ ยุคฬตฺตา’’ติอาทิ, ปุริเมน สทฺธิํ เอกสมฺพนฺธภาวโต อิธ วุตฺตนฺติ อธิปฺปาโยฯ ‘‘อฏฺฐนฺนํ ปาราชิกานํ อญฺญตร’’นฺติ วจนโต จ วชฺชปฏิจฺฉาทิกํ ยา ปฏิจฺฉาเทติ, สาปิ วชฺชปฏิจฺฉาทิกาเยวาติ ทฏฺฐพฺพํฯ กิญฺจาปิ วชฺชปฏิจฺฉาทนํ เปมวเสน โหติ, ตถาปิ สิกฺขาปทวีติกฺกมจิตฺตํ โทมนสฺสิตเมว โหตีติ กตฺวา ‘‘ทุกฺขเวทน’’นฺติ วุตฺตํฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ

ทุติยปาราชิกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

[668] ตติยํ อุตฺตานตฺถเมวฯ

4. จตุตฺถปาราชิกสิกฺขาปทวณฺณนา

[675] จตุตฺเถ โลกสฺสาทมิตฺตสนฺถววเสนาติ โลกสฺสาทสงฺขาตสฺส มิตฺตสนฺถวสฺส วเสนฯ วุตฺตเมวตฺถํ ปริยายนฺตเรน วิภาเวตุํ ‘‘กายสํสคฺคราเคนา’’ติ วุตฺตํฯ

ติสฺสิตฺถิโย เมถุนํ ตํ น เสเวติ (ปริ. อฏฺฐ. 481) ยา ติสฺโส อิตฺถิโย วุตฺตา, ตาสุปิ ยํ ตํ เมถุนํ นาม, ตํ น เสวติฯ ตโย ปุริเสติ ตโย ปุริเสปิ อุปคนฺตฺวา เมถุนํ น เสวติฯ ตโย จ อนริยปณฺฑเกติ อุภโตพฺยญฺชนสงฺขาเต ตโย อนริเย, ตโย จ ปณฺฑเกติ อิเมปิ ฉ ชเน อุปคนฺตฺวา เมถุนํ น เสวติฯ น จาจเร เมถุนํ พฺยญฺชนสฺมินฺติ อนุโลมปาราชิกวเสนปิ อตฺตโน นิมิตฺเต เมถุนํ นาจรติฯ เฉชฺชํ สิยา เมถุนธมฺมปจฺจยาติ สิยา เมถุนธมฺมปจฺจยา ปาราชิกนฺติ อยํ ปญฺโห อฏฺฐวตฺถุกํว สนฺธาย วุตฺโตฯ ตสฺสา หิ เมถุนธมฺมสฺส ปุพฺพภาคกายสํสคฺคํ อาปชฺชิตุํ วายมนฺติยา เมถุนธมฺมปจฺจยา เฉชฺชํ โหติฯ เฉโทเยว เฉชฺชํฯ

เมถุนธมฺมสฺส ปุพฺพภาคตฺตาติ อิมินา เมถุนธมฺมสฺส ปุพฺพภาคภูโต กายสํสคฺโคเยว ตตฺถ เมถุนธมฺม-สทฺเทน วุตฺโต, น ทฺวยํทฺวยสมาปตฺตีติ ทีเปติฯ วณฺณาวณฺโณติ ทฺวีหิ สุกฺกวิสฺสฏฺฐิ วุตฺตาฯ คมนุปฺปาทนนฺติ สญฺจริตฺตํฯ สพฺพปเทสูติ ‘‘สงฺฆาฏิกณฺณคฺคหณํ สาทิเยยฺยา’’ติอาทีสุฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ กายสํสคฺคราโค, สอุสฺสาหตา, อฏฺฐมสฺส วตฺถุสฺส ปูรณนฺติ อิมานิ ปเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ

จตุตฺถปาราชิกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ภิกฺขุนีวิภงฺเค ปาราชิกกณฺฑวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปาราชิกกณฺฑํ นิฏฺฐิตํฯ