[634] วิลีวจฺฉตฺตนฺติ เวณุวิลีเวหิ กตํ ฉตฺตํฯ ตตฺถชาตกทณฺฑเกน กตนฺติ ตาลปณฺณํ สห ทณฺฑเกน ฉินฺทิตฺวา ตเมว ฉตฺตทณฺฑํ กโรนฺติ โคปาลกาทโย วิย, ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํฯ ฉตฺตปาทุกาย วา ฐิตํ โหตีติ เอตฺถ ฉตฺตปาทุกา วุจฺจติ ฉตฺตาธาโรฯ ยสฺมิํ ฉตฺตํ อปตมานํ กตฺวา ฐเปนฺติ, ตาทิสิกาย ฉตฺตปาทุกาย ฐิตํ ฉตฺตํ ‘‘ฉตฺต’’นฺติ อชฺฌาหริตพฺพํฯ ‘‘ฉตฺตํ ฉตฺตปาทุกาย ฐิต’’นฺติปิ ปฐนฺติ, ตตฺถาปิ อยเมวตฺโถฯ

[637] จาโปติ มชฺเฌ วงฺกา กาจทณฺฑสทิสา ธนุวิกติฯ โกทณฺโฑติ วฏฺฏลทณฺฑา ธนุวิกติฯ ปฏิมุกฺกนฺติ ปเวสิตํ ลคฺคิตํฯ

สุรุสุรุวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. ปาทุกวคฺควณฺณนา

[647] สตฺตมวคฺเค ปฏิจฺฉนฺโน หุตฺวาติ โส กิร รตฺติภาเค อุยฺยานํ คนฺตฺวา อมฺพํ อภิรุหิตฺวา สาขาย สาขํ อมฺพํ โอโลเกนฺโต วิจริฯ ตสฺส ตถา กโรนฺตสฺเสว รตฺติ วิภายิฯ โส จินฺเตสิ ‘‘สเจ อิทานิ โอตริตฺวา คมิสฺสามิ, ทิสฺวา มํ โจโรติ คเหสฺสนฺติ, รตฺติภาเค คมิสฺสามี’’ติฯ อเถกํ วิฏปํ อภิรุหิตฺวา นิลีโน อจฺฉิฯ ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํฯ โส รุกฺขโต โอตรนฺโต เอกํ โอลมฺพินิสาขํ คเหตฺวา เตสํ อุภินฺนมฺปิ อนฺตเร ปติฏฺฐาสิฯ ตํ สนฺธาย วุตฺตํ ‘‘เตสํ ทฺวินฺนมฺปิ อนฺตรา รุกฺขโต ปติโต’’ติฯ ปาฬิยา อตฺถํ น ชานนฺตีติ อตฺตโน คหณสฺส อตฺถํ น ชานนฺติฯ

ชาตกปาฬิยํ (ชา. 1.4.33) ปน อยํ คาถา –

‘‘สพฺพมิทํ จริมํ กตํ, อุโภ ธมฺมํ น ปสฺสเร;

อุโภ ปกติยา จุตา, โย จายํ มนฺเตชฺฌาเปติ;

โย จ มนฺตํ อธียตี’’ติฯ –

เอวมาคตาฯ ตสฺสายมตฺโถ (ชา. อฏฺฐ. 3.4.33) – สพฺพมิทํ จริมํ กตนฺติ ยํ อมฺเหหิ ตีหิ ชเนหิ กตํ, สพฺพมิทํ กิจฺจํ ลามกํ นิมฺมริยาทํ อธมฺมิกํฯ