เมนู

6. ปาฏิเทสนียกณฺฑํ

ปาฏิเทสนียสิกฺขาปทวณฺณนา

[552] ปาฏิเทสนีเยสุ ปฐเม ‘‘คารยฺหํ อาวุโสติอาทิ ปฏิเทเสตพฺพาการทสฺสน’’นฺติ วจนโต ปาฬิยํ อาคตนเยเนว อาปตฺติ เทเสตพฺพาฯ อสปฺปายนฺติ สคฺคโมกฺขานํ อหิตํ อนนุกูลํฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ ปริปุณฺณูปสมฺปนฺนตา, อญฺญาติกตา, อนฺตรฆเร ฐิตาย หตฺถโต สหตฺถา ปฏิคฺคหณํ, ยาวกาลิกตา, อชฺโฌหรณนฺติ อิมานิ ปเนตฺถ ปญฺจ องฺคานิฯ

[557-562] ทุติยตติยจตุตฺเถสุ นตฺถิ วตฺตพฺพํ, องฺเคสุ ปน ทุติเย ปริปุณฺณูปสมฺปนฺนตา, ปญฺจโภชนตา, อนฺตรฆเร ฐิตาย อนุญฺญาตปฺปการโต อญฺญถา โวสาสนา, อนิวารณา, อชฺโฌหาโรติ อิมานิ ปญฺจ องฺคานิฯ

ตติเย เสกฺขสมฺมตตา, ปุพฺเพ อนิมนฺติตตา, อคิลานตา, ฆรูปจาโรกฺกมนํ, ฐเปตฺวา นิจฺจภตฺตาทีนิ อญฺญํ อามิสํ คเหตฺวา ภุญฺชนนฺติ อิมานิ ปญฺจ องฺคานิฯ

จตุตฺเถ ยถาวุตฺตอารญฺญกเสนาสนตา, ยาวกาลิกสฺส อตตฺถชาตกตา, อคิลานตา, อคิลานาวเสสกตา, อปฺปฏิสํวิทิตตา, อชฺฌาราเม ปฏิคฺคหณํ, อชฺโฌหรณนฺติ อิมานิ สตฺต องฺคานิฯ

ปาฏิเทสนียสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปาฏิเทสนียกณฺฑํ นิฏฺฐิตํฯ

7. เสขิยกณฺฑํ

1. ปริมณฺฑลวคฺควณฺณนา

เสขิเยสุ สิกฺขิตสิกฺเขนาติ จตูหิ มคฺเคหิ ติสฺโส สิกฺขา สิกฺขิตฺวา ฐิเตน, สพฺพโส ปรินิฏฺฐิตกิจฺเจนาติ วุตฺตํ โหติฯ ตาทินาติ อฏฺฐหิ โลกธมฺเมหิ อกมฺปิยฏฺเฐน ตาทินาฯ

[576] สิกฺขา กรณียาติ ‘‘เอวํ นิวาเสสฺสามี’’ติ อาราเมปิ อนฺตรฆเรปิ สพฺพตฺถ สิกฺขา กตฺตพฺพาฯ เอตฺถ จ ยสฺมา วตฺตกฺขนฺธเก วุตฺตวตฺตานิปิ สิกฺขิตพฺพตฺตา เสขิยาเนว โหนฺติ, ตสฺมา ปาราชิกาทีสุ วิย ปริจฺเฉโท น กโต, จาริตฺตนยทสฺสนตฺถญฺจ ‘‘โย ปน ภิกฺขุ โอลมฺเพนฺโต นิวาเสยฺย, ทุกฺกฏ’’นฺติ เอวํ อาปตฺตินาเมน อวตฺวา ‘‘สิกฺขา กรณียา’’ติ เอวํ สพฺพสิกฺขาปเทสุ ปาฬิ อาโรปิตาฯ ปทภาชเน ปน ‘‘อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติ วุตฺตตฺตา สพฺพตฺถ อนาทริยกรเณ ทุกฺกฏํ เวทิตพฺพํฯ วุตฺตนฺติ มหาอฏฺฐกถายํ วุตฺตํฯ ยสฺมา อฏฺฐงฺคุลมตฺตํ โอตาเรตฺวา นิวตฺถเมว นิสินฺนสฺส จตุรงฺคุลมตฺตํ โหติ, ตสฺมา อุโภเปเต อฏฺฐกถาวาทา เอกปริจฺเฉทาฯ เต สพฺเพติ นิวาสนโทสาฯ

ตํ ปนาติ ตํ อนาทริยํฯ กิญฺจาปิ กุรุนฺทิวาทํ ปจฺฉา วทนฺเตน ‘‘ปริมณฺฑลํ นิวาเสตุํ อชานนฺตสฺส อนาปตฺตี’’ติ อยมตฺโถ ปติฏฺฐาปิโต, ตถาปิ นิวาสนวตฺตํ สาธุกํ อุคฺคเหตพฺพเมวฯ สญฺจิจฺจ อนุคฺคณฺหนฺตสฺส อนาทริยํ สิยาฯ เตเนว มาติกาฏฺฐกถายํ (กงฺขา. อฏฺฐ. ปริมณฺฑลสิกฺขาปทวณฺณนา) วุตฺตํ ‘‘อชานนฺตสฺสาติ ปริมณฺฑลํ นิวาเสตุํ อชานนฺตสฺส อนาปตฺติ, อปิจ นิวาสนวตฺตํ อุคฺคเหตพฺพ’’นฺติฯ

สจิตฺตกนฺติ วตฺถุวิชานนจิตฺเตน ปณฺณตฺติวิชานนจิตฺเตน จ สจิตฺตกํ ‘‘อนาทริยํ ปฏิจฺจา’’ติ วุตฺตตฺตาฯ ‘‘ปาณาติปาตาทิ วิย นิวาสนโทโส โลกครหิโต น โหตีติ ปณฺณตฺติวชฺช’’นฺติ ผุสฺสเทวตฺเถโร อาหฯ