6. ตูโลนทฺธสิกฺขาปทวณฺณนา

[526] ฉฏฺเฐ ตูลํ ปกฺขิปิตฺวาติ เหฏฺฐา จิมิลิกํ ปตฺถริตฺวา ตสฺส อุปริ ตูลํ ปกฺขิปิตฺวาติ อตฺโถฯ โปฏกิตูลนฺติ เอรกตูลาทิ ยํกิญฺจิ ติณชาตีนํ ตูลํฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ ตูโลนทฺธมญฺจปีฐตา, อตฺตโน อตฺถาย กรณํ วา การาเปตฺวา วา ปฏิลาโภติ อิมานิ ปเนตฺถ ทฺเว องฺคานิฯ อตฺตนา การาปิตสฺส หิ ปฏิลาภมตฺเตเนว ปาจิตฺติยํฯ เตเนว ปทภาชเน ‘‘ปฏิลาเภน อุทฺทาเลตฺวา ปาจิตฺติยํ เทเสตพฺพ’’นฺติ วุตฺตํฯ เกนจิ ปน ‘‘ปฏิลาเภน อุทฺทาเลตฺวา ปาจิตฺติยํ เทเสตพฺพนฺติ เอตฺถ กิญฺจาปิ ปฏิลาภมตฺเตเนว ปาจิตฺติยํ วิย ทิสฺสติ, ปริโภเคเยว อาปตฺติ ทฏฺฐพฺพาฯ ‘อญฺเญน กตํ ปฏิลภิตฺวา ปริภุญฺชติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’ติ วจนํ เอตฺถ สาธก’’นฺติ วุตฺตํ, ตํ ตสฺส มติมตฺตํฯ น หิ ‘‘อญฺเญน กตํ ปฏิลภิตฺวา ปริภุญฺชติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติ อิทํ อตฺตนา การาปิตํ สนฺธาย วุตฺตํ, กรณการาปนปจฺจยา จ อิมินา สิกฺขาปเทน ปาจิตฺติยํ วุตฺตํ, น ปริโภคปจฺจยาฯ ‘‘น, ภิกฺขเว, ตูโลนทฺธํ มญฺจํ วา ปีฐํ วา ปริภุญฺชิตพฺพํ, โย ปริภุญฺเชยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติ หิ ขนฺธเก วุตฺตตฺตา อตฺตนา วา กตํ โหตุ อญฺเญน วา, ปริภุญฺชนฺตสฺส ปริโภคปจฺจยา ทุกฺกฏเมว, น ปาจิตฺติยํฯ

ตูโลนทฺธสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. นิสีทนสิกฺขาปทวณฺณนา

[531] สตฺตเม ยํ วตฺตพฺพํ, ตํ นิสีทนสนฺถตสิกฺขาปเท วุตฺตเมวฯ นิสีทนสฺส ปมาณาติกฺกนฺตตา, อตฺตโน อตฺถาย กรณํ วา การาเปตฺวา วา ปฏิลาโภติ อิมานิ ปเนตฺถ ทฺเว องฺคานิฯ

นิสีทนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

[537-542] อฏฺฐมนวมทสเมสุ นตฺถิ วตฺตพฺพํ, องฺคานิปิ สตฺตเมว วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพานิฯ

นิฏฺฐิโต ราชวคฺโค นวโมฯ

อิติ สมนฺตปาสาทิกาย วินยฏฺฐกถาย สารตฺถทีปนิยํ

ขุทฺทกวณฺณนา สมตฺตาฯ

ปาจิตฺติยกณฺฑํ นิฏฺฐิตํฯ

6. ปาฏิเทสนียกณฺฑํ

ปาฏิเทสนียสิกฺขาปทวณฺณนา

[552] ปาฏิเทสนีเยสุ ปฐเม ‘‘คารยฺหํ อาวุโสติอาทิ ปฏิเทเสตพฺพาการทสฺสน’’นฺติ วจนโต ปาฬิยํ อาคตนเยเนว อาปตฺติ เทเสตพฺพาฯ อสปฺปายนฺติ สคฺคโมกฺขานํ อหิตํ อนนุกูลํฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ ปริปุณฺณูปสมฺปนฺนตา, อญฺญาติกตา, อนฺตรฆเร ฐิตาย หตฺถโต สหตฺถา ปฏิคฺคหณํ, ยาวกาลิกตา, อชฺโฌหรณนฺติ อิมานิ ปเนตฺถ ปญฺจ องฺคานิฯ

[557-562] ทุติยตติยจตุตฺเถสุ นตฺถิ วตฺตพฺพํ, องฺเคสุ ปน ทุติเย ปริปุณฺณูปสมฺปนฺนตา, ปญฺจโภชนตา, อนฺตรฆเร ฐิตาย อนุญฺญาตปฺปการโต อญฺญถา โวสาสนา, อนิวารณา, อชฺโฌหาโรติ อิมานิ ปญฺจ องฺคานิฯ

ตติเย เสกฺขสมฺมตตา, ปุพฺเพ อนิมนฺติตตา, อคิลานตา, ฆรูปจาโรกฺกมนํ, ฐเปตฺวา นิจฺจภตฺตาทีนิ อญฺญํ อามิสํ คเหตฺวา ภุญฺชนนฺติ อิมานิ ปญฺจ องฺคานิฯ

จตุตฺเถ ยถาวุตฺตอารญฺญกเสนาสนตา, ยาวกาลิกสฺส อตตฺถชาตกตา, อคิลานตา, อคิลานาวเสสกตา, อปฺปฏิสํวิทิตตา, อชฺฌาราเม ปฏิคฺคหณํ, อชฺโฌหรณนฺติ อิมานิ สตฺต องฺคานิฯ

ปาฏิเทสนียสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปาฏิเทสนียกณฺฑํ นิฏฺฐิตํฯ