ปาฬิยมฺปิ ‘‘ญาตกานํ ปวาริตาน’’นฺติ เอตฺตกเมว อนาปตฺติวาเร วุตฺตํ, อฏฺฐกถายญฺจ สุตฺตตนฺตวายานเมว กปฺปิยากปฺปิยภาเวน พหุธา นโย ทสฺสิโต , น กปฺปิยากปฺปิยวิญฺญตฺติวเสนาติฯ ‘‘อกปฺปิยวิญฺญตฺติยา วายาเปยฺยา’’ติ จ วิเสเสตฺวา วทนฺเตน อยํ นาม กปฺปิยวิญฺญตฺตีติ วิสุํ น ทสฺสิตํ, ตสฺมา วีมํสิตฺวา คเหตพฺพํฯ

สุตฺตวิญฺญตฺติสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. มหาเปสการสิกฺขาปทวณฺณนา

[642] สตฺตเม กิญฺจิมตฺตํ อนุปทชฺเชยฺยาติ อิทํ ตสฺส กตฺตพฺพาการมตฺตทสฺสนํ, ทานํ ปเนตฺถ องฺคํ น โหติ สุตฺตวฑฺฒนวเสเนว อาปชฺชิตพฺพตฺตาฯ เตเนว ปทภาชเนปิ ‘‘ตสฺส วจเนน อายตํ วา วิตฺถตํ วา อปฺปิตํ วา กโรติ, ปโยเค ทุกฺกฏํ, ปฏิลาเภน นิสฺสคฺคิย’’นฺติ สุตฺตวฑฺฒนาการเมว ทสฺเสตฺวา อาปตฺติ วุตฺตาฯ มาติกาฏฺฐกถายมฺปิ (กงฺขา. อฏฺฐ. มหาเปสการสิกฺขาปทวณฺณนา) วุตฺตํ ‘‘น ภิกฺขุโน ปิณฺฑปาตทานมตฺเตน ตํ นิสฺสคฺคิยํ โหติฯ สเจ ปน เต ตสฺส วจเนน จีวรสามิกานํ หตฺถโต สุตฺตํ คเหตฺวา อีสกมฺปิ อายตํ วา วิตฺถตํ วา อปฺปิตํ วา กโรนฺติ, อถ เตสํ ปโยเค ภิกฺขุโน ทุกฺกฏํ, ปฏิลาเภน นิสฺสคฺคิยํ โหตี’’ติฯ อายตาทีสุ สตฺตสุ อากาเรสุ อาทิมฺหิ ตโย อากาเร สุตฺตวฑฺฒเนน วินา น สกฺกา กาตุนฺติ อาห ‘‘สุตฺตวฑฺฒนอาการเมว ทสฺเสตี’’ติฯ สุวีตาทโย หิ อากาเร วินาปิ สุตฺตวฑฺฒเนน สกฺกา กาตุํฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ อญฺญาตกอปฺปวาริตานํ ตนฺตวาเย อุปสงฺกมิตฺวา วิกปฺปมาปชฺชนตา, จีวรสฺส อตฺตุทฺเทสิกตา, ตสฺส วจเนน สุตฺตวฑฺฒนํ, จีวรสฺส ปฏิลาโภติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ

มหาเปสการสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. อจฺเจกจีวรสิกฺขาปทวณฺณนา

[646] อฏฺฐเม อสมฺโมหตฺถนฺติ ทสาหานาคตปเท อสมฺโมหตฺถํฯ ปฐมปทสฺสาติ ทสาหานาคตปทสฺสฯ ตานิ ทิวสานีติ เตสุ ทิวเสสุฯ อุปฺปชฺเชยฺยาติ สงฺฆโต วา คณโต วา อุชุกํ อตฺตโนเยว วา อุปฺปชฺเชยฺยฯ ปญฺจมิโตติ เอตฺถ วสฺสํ วสนฺตสฺส สงฺฆสฺส ปญฺจมิโต ปุพฺเพ อุปฺปนฺนํ อจฺเจกจีวรํ ปญฺจมิยํ วิภชิตฺวา คหิตํ อจฺเจกจีวรปริหารเมว ลภติฯ อุชุกํ อตฺตโนเยว อุปฺปนฺนํ เจ, ปญฺจมิยํ อุปฺปนฺนเมว อจฺเจกจีวรปริหารํ ลภติ, น ตโต ปุพฺเพติ ทฏฺฐพฺพํฯ

สทฺธามตฺตกนฺติ ธมฺมสฺสวนาทีหิ ตงฺขณุปฺปนฺนํ สทฺธามตฺตกํฯ อาโรจิตํ จีวรนฺติ อาโรเจตฺวา ทินฺนจีวรํฯ ฉฏฺฐิยํ อุปฺปนฺนจีวรสฺส เอกาทสโม อรุโณ จีวรกาเล อุฏฺฐาตีติ อาห ‘‘ฉฏฺฐิโต ปฏฺฐายา’’ติอาทิฯ ฐปิตจีวรมฺปีติ ปธานจีวรทสฺสนมุเขน สพฺพมฺปิ อติเรกจีวรํ วุตฺตํฯ อถ ‘‘จีวรมาเสปิ อติเรกจีวรํ นิกฺขิปิตุํ วฏฺฏตี’’ติ อิทํ กุโต ลทฺธนฺติ เจ? ‘‘วิสุํ อนนุญฺญาเตปิ อิมสฺมิํ สิกฺขาปเท ‘จีวรกาลสมโย นาม อนตฺถเต กถิเน วสฺสานสฺส ปจฺฉิโม มาโส, อตฺถเต กถิเน ปญฺจ มาสา’ติ วทนฺเตน ตติยกถินสิกฺขาปเท ‘อกาลจีวรํ นาม อนตฺถเต กถิเน เอกาทสมาเส อุปฺปนฺนํ, อตฺถเต กถิเน สตฺตมาเส อุปฺปนฺน’นฺติ วทนฺเตน จ อนุญฺญาตเมว โหตี’’ติ วทนฺติฯ ‘‘อฏฺฐกถาวจนปฺปมาเณน คเหตพฺพ’’นฺติ จ เกจิฯ

[650] อิทานิ ปฐมกถินาทิสิกฺขาปเทหิ ตสฺส ตสฺส จีวรสฺส ลพฺภมานํ ปริหารํ อิเธว อุปสํหริตฺวา ทสฺเสนฺโต ‘‘อิติ อติเรกจีวรสฺส ทสาหํ ปริหาโร’’ติอาทิมาหฯ ‘‘อนตฺถเต กถิเน เอกาทสทิวสาธิโก มาโส, อตฺถเต กถิเน เอกาทสทิวสาธิกา ปญฺจ มาสา’’ติ อยเมว ปาโฐ คเหตพฺโพฯ เกจิ ปเนตฺถ ‘‘กามญฺเจส ‘ทสาหปรมํ อติเรกจีวรํ ธาเรตพฺพ’นฺติ อิมินาว สิทฺโธ, อฏฺฐุปฺปตฺติวเสน ปน อปุพฺพํ วิย อตฺถํ ทสฺเสตฺวา สิกฺขาปทํ ฐปิต’’นฺติ ปาฐํ วตฺวา ‘‘ทสทิวสาธิโก มาโส, ทสทิวสาธิกา ปญฺจ มาสาติ ปาเฐน ภวิตพฺพ’’นฺติ วทนฺติ, ตํ น คเหตพฺพํ ตสฺส ปมาทปาฐตฺตาฯ น หิ ทสาเหน อสมฺปตฺตาย กตฺติกเตมาสิกปุณฺณมาย จีวรกาลโต ปุพฺเพ ทส ทิวสา อธิกา โหนฺติฯ เอวญฺหิ สติ ‘‘นวาหานาคตํ กตฺติกเตมาสิกปุณฺณม’’นฺติ วตฺตพฺพํฯ