5. จีวรอจฺฉินฺทนสิกฺขาปทวณฺณนา

[631] ปญฺจเม ยมฺปิ ตฺยาหนฺติ เอตฺถ ยนฺติ การณวจนํ, ตสฺมา เอวเมตฺถ สมฺพนฺโธ เวทิตพฺโพ – มยา สทฺธิํ ชนปทจาริกํ ปกฺกมิสฺสตีติ ยํ การณํ นิสฺสาย อหํ เต, อาวุโส, จีวรํ อทาสิํ, ตํ น กโรสีติ กุปิโต อนตฺตมโน อจฺฉินฺทีติฯ ยนฺติ วา จีวรํ ปรามสติ, ตตฺถ ‘‘มยา สทฺธิํ ชนปทจาริกํ ปกฺกมิสฺสตีติ ยมฺปิ เต อหํ จีวรํ อทาสิํ, ตํ จีวรํ คณฺหิสฺสามีติ กุปิโต อนตฺตมโน อจฺฉินฺที’’ติ สมฺพนฺธิตพฺพํฯ

[633] อาณตฺโต พหูนิ คณฺหาติ, เอกํ ปาจิตฺติยนฺติ ‘‘จีวรํ คณฺหา’’ติ อาณตฺติยา เอกจีวรวิสยตฺตา เอกเมว ปาจิตฺติยํฯ วาจาย วาจาย ทุกฺกฏนฺติ เอตฺถ อจฺฉินฺเนสุ วตฺถุคณนาย ปาจิตฺติยานิฯ เอกวาจาย สมฺพหุลา อาปตฺติโยติ อิทํ อจฺฉินฺเนสุ วตฺถุคณนาย อาปชฺชิตพฺพํ ปาจิตฺติยาปตฺติํ สนฺธาย วุตฺตํฯ อาณตฺติยา อาปชฺชิตพฺพํ ปน ทุกฺกฏํ เอกเมวฯ

[634] เอวนฺติ อิมินา ‘‘วตฺถุคณนาย ทุกฺกฏานี’’ติ อิทํ ปรามสติฯ เอเสว นโยติ สิถิลํ คาฬฺหญฺจ ปกฺขิตฺตาสุ อาปตฺติยา พหุตฺตํ เอกตฺตญฺจ อติทิสฺสติฯ

[635] อาวุโส, มยนฺติอาทีสุ คณฺหิตุกามตาย เอวํ วุตฺเตปิ เตเนว ทินฺนตฺตา อนาปตฺติฯ อมฺหากํ สนฺติเก อุปชฺฌํ คณฺหิสฺสตีติ อิทํ สามเณรสฺสปิ ทานํ ทีเปติฯ ตสฺมา กิญฺจาปิ ปาฬิยํ ‘‘ภิกฺขุสฺส สามํ จีวรํ ทตฺวา’’ติ วุตฺตํ, ตถาปิ อนุปสมฺปนฺนกาเล ทตฺวาปิ อุปสมฺปนฺนกาเล อจฺฉินฺทนฺตสฺส ปาจิตฺติยเมวาติ เวทิตพฺพํฯ อจฺฉินฺทนสมเย อุปสมฺปนฺนภาโวเยว เหตฺถ ปมาณํฯ เทตีติ ตุฏฺโฐ วา กุปิโต วา เทติฯ รุนฺธถาติ นิวาเรถฯ เอวํ ปน ทาตุํ น วฏฺฏตีติ เอตฺถ เอวํ ทินฺนํ น ตาว ตสฺส สนฺตกนฺติ อนธิฏฺฐหิตฺวาว ปริภุญฺชิตพฺพนฺติ เวทิตพฺพํฯ อาหราเปตุํ ปน วฏฺฏตีติ เอวํ ทินฺนํ ภติสทิสตฺตา อาหราเปตุํ วฏฺฏติฯ จชิตฺวา ทินฺนนฺติ วุตฺตนเยน อทตฺวา อนเปกฺเขน หุตฺวา ตสฺเสว ทินฺนํฯ ภณฺฑคฺเฆน กาเรตพฺโพติ สกสญฺญาย วินา คณฺหนฺโต ภณฺฑํ อคฺฆาเปตฺวา อาปตฺติยา กาเรตพฺโพฯ วิกปฺปนุปคปจฺฉิมจีวรตา, สามํ ทินฺนตา, สกสญฺญิตา, อุปสมฺปนฺนตา, โกธวเสน อจฺฉินฺทนํ อจฺฉินฺทาปนํ วาติ อิมาเนตฺถ ปญฺจ องฺคานิฯ

จีวรอจฺฉินฺทนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. สุตฺตวิญฺญตฺติสิกฺขาปทวณฺณนา

[636] ฉฏฺเฐ ปาฬิยํ จีวรการสมเยติ อิมินา วสฺสํวุตฺถภิกฺขูนํ จีวรกมฺมสมยตฺตา จีวรมาโส วุตฺโต, อถญฺโญปิ ปน จีวรกมฺมกาโล จีวรการสมโยติ วตฺตุํ วฏฺฏติฯ

[638] ปญฺจหิปิ มิสฺเสตฺวาติ โขมาทีหิ ปญฺจหิ มิสฺเสตฺวาฯ วีตวีตฏฺฐานํ ยตฺถ สํหริตฺวา ฐเปนฺติ, ตสฺส ตุรีติ อธิวจนํฯ สุตฺตํ ปเวเสตฺวา เยน อาโกเฏนฺตา ฆนภาวํ สมฺปาเทนฺติ, ตํ เวมนฺติ วุจฺจติฯ ยํ ยนฺติ ยํ ยํ ปโยคํฯ ตนฺตูนํ อตฺตโน สนฺตกตฺตา วีตวีตฏฺฐานํ ปฏิลทฺธเมว โหตีติ อาห ‘‘ทีฆโต…เป.… วีเต นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติย’’นฺติฯ ปาฬิยมฺปิ หิ อิมินาว อธิปฺปาเยน ‘‘ปฏิลาเภน นิสฺสคฺคิย’’นฺติ วุตฺตํ, ตสฺมา ยาว จีวรํ วฑฺฒติ, ตาว อิมินา ปมาเณน อาปตฺติโย วฑฺฒนฺติฯ

เสโส กปฺปิโยติ เอตฺถ หตฺถกมฺมยาจนวเสนฯ ปุพฺเพ วุตฺตนเยน นิสฺสคฺคิยนฺติ ทีฆโส วิทตฺถิมตฺเต ติริยํ หตฺถมตฺเต จ วีเต นิสฺสคฺคิยํฯ เตเนวาติ อกปฺปิยตนฺตวาเยนฯ ตเถว ทุกฺกฏนฺติ ปริจฺเฉเท ปริจฺเฉเท ทุกฺกฏํฯ เกทารพทฺธาทีหีติ อาทิ-สทฺเทน อจฺฉิมณฺฑลพทฺธาทิ คหิตํฯ ตนฺเต ฐิตํเยว อธิฏฺฐาตพฺพนฺติ เอตฺถ ‘‘ปจฺฉา วีตฏฺฐานํ อธิฏฺฐิตคติกเมว โหติ, ปุน อธิฏฺฐานกิจฺจํ นตฺถิฯ สเจ ปน ปริจฺเฉทํ ทสฺเสตฺวา อนฺตรนฺตรา อวีตํ โหติ, ปุน อธิฏฺฐาตพฺพ’’นฺติ วทนฺติฯ เอเสว นโยติ วิกปฺปนุปคปฺปมาณมตฺเต วีเต ตนฺเต ฐิตํเยว อธิฏฺฐาตพฺพนฺติ อตฺโถฯ จีวรตฺถาย วิญฺญาปิตสุตฺตํ, อตฺตุทฺเทสิกตา, อกปฺปิยตนฺตวาเยน วายาปนนฺติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ

มาติกาฏฺฐกถายํ (กงฺขา. อฏฺฐ. สุตฺตวิญฺญตฺติสิกฺขาปทวณฺณนา) ปน วายาเปยฺยาติ เอตฺถ ‘‘จีวรํ เม, อาวุโส, วายถาติ อกปฺปิยวิญฺญตฺติยา วายาเปยฺยา’’ติ อตฺถํ วตฺวา องฺเคสุปิ ‘‘อกปฺปิยตนฺตวาเยน อกปฺปิยวิญฺญตฺติยา วายาปน’’นฺติ วิเสเสตฺวา วุตฺตํ, ตถาวิธํ ปน วิเสสวจนํ เนว ปาฬิยํ, น อฏฺฐกถายํ อุปลพฺภติฯ