[507] จีวรํ โธวาติ…เป.… อาณาเปนฺตสฺสาติ เอตฺถ ตาย โธวนํ ปจฺจาสีสนฺตสฺสปิ อนาปตฺติฯ ปุราณจีวรตา, อุปจาเร ฐตฺวา อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา อาณาปนํ, ตสฺสา โธวนาทีนิ จาติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ

ปุราณจีวรสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. จีวรปฏิคฺคหณสิกฺขาปทวณฺณนา

[508] ปญฺจเม อปญฺญตฺเต สิกฺขาปเทติ คณมฺหา โอหียนสิกฺขาปเท อปญฺญตฺเตฯ วิหารวารนฺติ วิหารปฏิชคฺคนวารํฯ โกฏฺฐาสสมฺปตฺตีติ สกลา องฺคปจฺจงฺคสมฺปตฺติฯ สพฺพปริยนฺตนฺติ ฉฏฺฐสฺส อญฺญจีวรสฺส อภาวา ปญฺจนฺนํ จีวรานํ เอกเมกํ สพฺเพสํ ปริยนฺตนฺติ สพฺพปริยนฺตํฯ อนฺตรวาสกาทีสุ หิ ปญฺจสุ เอกเมกํ อญฺญสฺส ฉฏฺฐสฺส อภาวา ปญฺจนฺนํ อนฺตเมว โหติฯ อถวา ปญฺจสุ จีวเรสุ เอกเมกํ อตฺตโน อญฺญสฺส ทุติยสฺส อภาวา อนฺตเมว โหตีติ สพฺพเมว ปริยนฺตนฺติ สพฺพปริยนฺตํ, สพฺพโส วา ปริยนฺตนฺติ สพฺพปริยนฺตํฯ เตนาห – ‘‘อญฺญํ…เป.… นตฺถี’’ติฯ ยถา ตสฺส มโนรโถ น ปูรตีติ ‘‘สรีรปาริปูริํ ปสฺสิสฺสามี’’ติ ตสฺส อุปฺปนฺโน มโนรโถ ยถา น ปูรติฯ เอวํ หตฺถตเลเยว ทสฺเสตฺวาติ สรีรํ อทสฺเสตฺวาว ทาตพฺพจีวรํ หตฺถตเล ‘‘หนฺทา’’ติ ทสฺเสตฺวาฯ

[510] วิหตฺถตายาติ วิหตหตฺถตาย, อคณตาย อปฺปจฺจยตาย อปฺปฏิสรณตายาติ วุตฺตํ โหติฯ สมภิตุนฺนตฺตาติ ปีฬิตตฺตาฯ ปริวตฺเตตพฺพํ ปริวตฺตํ, ปริวตฺตเมว ปาริวตฺตกํ, ปริวตฺเตตฺวา ทียมานนฺติ อตฺโถฯ

[512] อุปจาเรติ ทฺวาทสหตฺถูปจารํ สนฺธาย วทติฯ อุปจารํ วา มุญฺจิตฺวา ขิปนฺตีติ ทฺวาทสหตฺถํ มุญฺจิตฺวา โอรโต ฐเปนฺติ, น ปุริมสิกฺขาปเท วิย ทฺวาทสหตฺถพฺภนฺตเรเยวาติ อธิปฺปาโยฯ อญฺญตฺร ปาริวตฺตกาติ ยํ อนฺตมโส หรีตกขณฺฑมฺปิ ทตฺวา วา ทสฺสามีติ อาโภคํ กตฺวา วา ปาริวตฺตกํ คณฺหาติ, ตํ ฐเปตฺวาฯ

อจิตฺตกภาเวน น สเมตีติ ยถา อญฺญาติกาย ญาติกสญฺญิสฺส เวมติกสฺส จ คณฺหโต อจิตฺตกตฺตา อาปตฺติ , เอวมิธาปิ ‘‘ภิกฺขุนิยา สนฺตกํ อิท’’นฺติ อชานิตฺวา คณฺหโตปิ อาปตฺติเยวาติ อธิปฺปาโยฯ วสฺสาวาสิกํ เทตีติ ปุคฺคลิกํ กตฺวา เทติฯ ปํสุกูลํ อตฺตโน อตฺถาย ฐปิตภาวํ ชานิตฺวา คณฺหนฺเตนปิ อญฺญสฺส สนฺตกํ คหิตํ นาม น โหตีติ อาห – ‘‘สเจ ปน สงฺการกูฏาทีสู’’ติอาทิฯ อสามิกญฺหิ ปํสุกูลนฺติ วุจฺจติฯ ปํสุกูลํ อธิฏฺฐหิตฺวาติ ‘‘อสามิกํ อิท’’นฺติ สญฺญํ อุปฺปาเทตฺวาฯ เอวํ ปน ปํสุกูลสญฺญํ อนุปฺปาเทตฺวา คณฺหิตุํ น วฏฺฏติฯ

[513] อญฺญาติกาย อญฺญาติกสญฺญีติ ติกปาจิตฺติยนฺติ เอตฺถ อิติ-สทฺโท อาทิอตฺโถฯ ตีณิ ปริมาณมสฺสาติ ติกํ, ติกญฺจ ตํ ปาจิตฺติยญฺจาติ ติกปาจิตฺติยํ, ตีณิ ปาจิตฺติยานีติ อตฺโถฯ

[514] ปตฺตตฺถวิกาทิํ ยํกิญฺจีติ อนธิฏฺฐานุปคํ สนฺธาย วทติฯ ‘‘จีวรํ นาม ฉนฺนํ จีวรานํ อญฺญตรํ จีวรํ วิกปฺปนุปคํ ปจฺฉิม’’นฺติ หิ วุตฺตตฺตา อธิฏฺฐานุปคํ ยํกิญฺจิ น วฏฺฏติฯ เตเนวาห – ‘‘วิกปฺปนุปคปจฺฉิมจีวรปฺปมาณ’’นฺติอาทิฯ ยสฺมา ภิสิจฺฉวิ มหนฺตาปิ เสนาสนสงฺคหิตตฺตา จีวรสงฺขฺยํ น คจฺฉตีติ เนว อธิฏฺฐานุปคา น วิกปฺปนุปคา จ, ตสฺมา อนธิฏฺฐานุปคสามญฺญโต วุตฺตํฯ สเจปิ มญฺจปฺปมาณา ภิสิจฺฉวิ โหติ, วฏฺฏติเยวาติฯ โก ปน วาโท ปตฺตตฺถวิกาทีสูติ มหติยาปิ ตาว ภิสิจฺฉวิยา อนธิฏฺฐานุปคตฺตา อนาปตฺติ, ตโต ขุทฺทกตเรสุ อนธิฏฺฐานุปเคสุ ปตฺตตฺถวิกาทีสุ กิเมว วตฺตพฺพนฺติ อธิปฺปาโยฯ ปฏิคฺคหณํ กิริยา, อปริวตฺตนํ อกิริยาฯ วิกปฺปนุปคจีวรตา, ปาริวตฺตกาภาโว, อญฺญาติกาย หตฺถโต คหณนฺติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ

จีวรปฏิคฺคหณสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. อญฺญาตกวิญฺญตฺติสิกฺขาปทวณฺณนา

[515] ฉฏฺเฐ ปติกิฏฺโฐติ นิหีโน, ลามโกติ อตฺโถฯ โลลชาติโกติ โลลสภาโวฯ ปฏุเยว ปฏฺโฏฯ เตนาห ‘‘เฉโก’’ติอาทิฯ กิสฺมิํ วิยาติ เอตฺถ ‘‘กิสฺมิํ วิยา’’ติ นิปาตวเสน สมานตฺถํ ‘‘กิํสุ วิยา’’ติ นิปาตปทนฺติ อาห ‘‘กิํสุ วิยา’’ติ, กิํ วิยาติ อตฺโถ, ทุกฺขํ วิยาติ อธิปฺปาโยฯ เตนาห ‘‘กิเลโส วิยา’’ติอาทิฯ ธมฺมวเสน อุปจารวเสน นิมนฺตนา ธมฺมนิมนฺตนาติ ปาฬิปทสฺส อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ สเจ ปน ‘‘วเทยฺยาถ, ภนฺเต, เยนตฺโถ’’ติ อิทํ สจฺจเมว วุตฺตํ สิยา, ปวาริโตเยว โหติฯ ยสฺมา ปน ปวาเรตฺวาปิ อทาตุกาโม อปฺปวาริตฏฺฐาเนเยว ติฏฺฐติ, ตสฺมา ภควา ปวาริตาปวาริตภาวํ อวิจาเรตฺวา ‘‘ญาตโก เต, อุปนนฺท, อญฺญาตโก’’ติ ญาตกอญฺญาตกภาวํเยว วิจาเรสิฯ มุสิํสูติ วิลุมฺปิํสุฯ

[517] อนุปุพฺพกถาติ อนุปุพฺเพน วินิจฺฉยกถาฯ เสสปริกฺขารานํ สทฺธิวิหาริเกหิ คหิตตฺตา นิวาสนปารุปนมตฺตเมว อวสิฏฺฐนฺติ อาห ‘‘นิวาสนปารุปนมตฺตํเยว หริตฺวา’’ติฯ สทฺธิวิหาริกานํ ตาว อาคมนสฺส วา อนาคมนสฺส วา อชานนตาย วุตฺตํ ‘‘เถเรหิ เนว ตาว…เป.… ภญฺชิตพฺพ’’นฺติฯ ปเรสมฺปิ อตฺถาย ลภนฺตีติ อตฺตโน จีวรํ ททมานา สยํ สาขาภงฺเคน ปฏิจฺฉาเทนฺตีติ เตสํ อตฺถายปิ ภญฺชิตุํ ลภนฺติฯ ‘‘ติเณน วา ปณฺเณน วา ปฏิจฺฉาเทตฺวา อาคนฺตพฺพ’’นฺติ วจนโต อีทิเสสุ ภูตคามปาตพฺยตาปิ อนุญฺญาตาเยว โหตีติ อาห – ‘‘เนว ภูตคามปาตพฺยตาย ปาจิตฺติยํ โหตี’’ติฯ น เตสํ ธารเณ ทุกฺกฏนฺติ เตสํ ติตฺถิยทฺธชานํ ธารเณปิ ทุกฺกฏํ นตฺถิฯ

ยานิ จ เนสํ วตฺถานิ เทนฺตีติ สมฺพนฺโธฯ เถรานํ สยเมว ทินฺนตฺตา วุตฺตํ ‘‘อจฺฉินฺนจีวรฏฺฐาเน ฐิตตฺตา’’ติฯ ยทิ ลทฺธิํ คณฺหาติ, ติตฺถิยปกฺกนฺตโก นาม โหติ, ตสฺมา วุตฺตํ ‘‘ลทฺธิํ อคฺคเหตฺวา’’ติฯ ‘‘โน เจ โหติ สงฺฆสฺส วิหารจีวรํ วา…เป.… อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติ อิมินา อนฺตรามคฺเค ปวิฏฺฐวิหารโต นิกฺขมิตฺวา อญฺญตฺถ อตฺตโน อภิรุจิตฏฺฐานํ คจฺฉนฺตสฺส ทุกฺกฏํ วุตฺตํฯ อิมินา จ ‘‘ยํ อาวาสํ ปฐมํ อุปคจฺฉตี’’ติ วุตฺตํ อนฺตรามคฺเค ฐิตวิหารมฺปิ สเจ นคฺโค หุตฺวา คจฺฉติ, ทุกฺกฏเมวาติ เวทิตพฺพํฯ ยทิ เอวํ ตตฺถ กสฺมา น วุตฺตนฺติ เจ? อโนกาสตฺตาฯ ตตฺถ หิ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อจฺฉินฺนจีวรสฺส วา…เป.… จีวรํ วิญฺญาเปตุ’’นฺติ อิมินา สมฺพนฺเธน สงฺฆิกมฺปิ จีวรํ นิวาเสตุํ ปารุปิตุญฺจ อนุชานนฺโต ‘‘ยํ อาวาสํ ปฐมํ…เป.… คเหตฺวา ปารุปิตุ’’นฺติ อาห, ตสฺมา ตตฺถ อโนกาสตฺตา ทุกฺกฏํ น วุตฺตํฯ