ปกิณฺณกกถาวณฺณนา

ทารุขณฺฑาทีสุ ‘‘ภาริยมิทํ, ตฺวํ เอกปสฺสํ อุกฺขิปาหิ, อหํ เอกปสฺสํ อุกฺขิปามี’’ติ อุภเยสํ ปโยเคน เอกสฺส วตฺถุโน ฐานาจาวนํ สนฺธาย ‘‘สาหตฺถิกาณตฺติก’’นฺติ วุตฺตํฯ อิทญฺจ กายวาจานํ อีทิเส ฐาเน องฺคภาวมตฺตทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ ยาย ปน เจตนาย สมุฏฺฐาปิโต ปโยโค สาหตฺถิโก อาณตฺติโก วา ปธานภาเวน ฐานาจาวนํ สาเธติ, ตสฺสา วเสน อาปตฺติ กาเรตพฺพาฯ อญฺญถา สาหตฺถิกํ วา อาณตฺติกสฺส องฺคํ น โหติ, อาณตฺติกํ วา สาหตฺถิกสฺสาติ อิทํ วิรุชฺฌติฯ

ปกิณฺณกกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

วินีตวตฺถุวณฺณนา

[132] วินีตวตฺถูสุ สนฺธาวตีติ สุฏฺฐุ ธาวติฯ วิธาวตีติ วิวิธา นานปฺปกาเรน ธาวติฯ กายวจีทฺวารเภทํ วินาปีติ กายโจปนํ วจีเภทญฺจ วินาฯ ปฏิสงฺขานพเลนาติ ตถาวิธจิตฺตุปฺปาเท อาทีนวปจฺจเวกฺขณพเลนฯ

[135] ปุจฺฉาสภาเคนาติ ปุจฺฉานุรูเปนฯ นิรุตฺติ เอว ปโถ นิรุตฺติปโถ, ตสฺมิํ นิรุตฺติปเถฯ เตนาห ‘‘โวหารวจนมตฺเต’’ติฯ

[137] ยถากมฺมํ คโตติ อิมินา ตสฺส มตภาวํ ทสฺเสติฯ อพฺภุณฺเหติ อิมินาปิ วุตฺตเมว ปริยายนฺตเรน วิภาเวตุํ ‘‘อลฺลสรีเร’’ติ วุตฺตํฯ วิสภาคสรีเรติ อิตฺถิสรีเรฯ วิสภาคสรีรตฺตา อจฺจาสนฺเนน น ภวิตพฺพนฺติ อาห ‘‘สีเส วา’’ติอาทิฯ วฏฺฏตีติ วิสภาคสรีเรปิ อตฺตนาว วุตฺตวิธิํ กาตุํ สาฏกญฺจ คเหตุํ วฏฺฏติฯ เกจิ ปน ‘‘กิญฺจาปิ อิมินา สิกฺขาปเทน อนาปตฺติ, อิตฺถิรูปํ ปน อามสนฺตสฺส ทุกฺกฏ’’นฺติ วทนฺติฯ

[138] กุสํ สงฺกาเมตฺวาติ กุสํ ปริวตฺเตตฺวาฯ กูฏมานกูฏกหาปณาทีหีติ อาทิ-สทฺเทน ตุลากูฏกํสกูฏวญฺจนาทิํ สงฺคณฺหาติฯ