ปาณกถาวณฺณนา

[114] ปาณกถายํ ติรจฺฉานคตสฺส เอกนฺเตน ปาทคฺฆนกตา น สมฺภวตีติ อาห – ‘‘เอกํเสน อวหารกปฺปโหนกปาณํ ทสฺเสนฺโต’’ติฯ ภุชิสฺสํ หรนฺตสฺส อวหาโร นตฺถีติ ปรปริคฺคหิตาภาวโตฯ ภุชิสฺโสติ อทาโสฯ อาฐปิโตติ มาตาปิตูหิ อิณํ คณฺหนฺเตหิ ‘‘ยาว อิณทานา อยํ ตุมฺหากํ สนฺติเก โหตู’’ติ อิณทายกานํ นิยฺยาติโตฯ ยสฺมา มาตาปิตโร ทาสานํ วิย ปุตฺตานํ น สามิโนฯ เยสญฺจ สนฺติเก อาฐปิโต, เตปิ ตสฺส หตฺถกมฺเม สามิโน, น ตสฺสาติ อาห ‘‘อวหาโร นตฺถี’’ติฯ ธนํ ปน คตฏฺฐาเน วฑฺฒตีติ เอตฺถ ‘‘อาฐเปตฺวา คหิตธนํ วฑฺฒิยา สห อวหารกสฺส คีวา’’ติ ตีสุปิ คณฺฐิปเทสุ วุตฺตํฯ

อนฺโตชาต…เป.… อวหาโร โหตีติ เอตฺถ ปเทสจาริตฺตวเสน อตฺตนาว อตฺตานํ นิยฺยาเตตฺวา ทาสพฺยํ อุปคตํ อวหรนฺตสฺสปิ ปาราชิกเมวาติ เวทิตพฺพํฯ เคหทาสิยา กุจฺฉิมฺหิ ทาสสฺส ชาโตติ เอวมฺปิ สมฺภวตีติ สมฺภวนฺตํ คเหตฺวา วุตฺตํฯ เคหทาสิยา กุจฺฉิสฺมิํ ปน อญฺญสฺส ชาโตปิ เอตฺเถว สงฺคหิโตฯ กรมรานีโต นาม พนฺธคาหคหิโตฯ เตนาห ‘‘ปรเทสโต ปหริตฺวา’’ติอาทิฯ ตตฺถ ปรเทสโต ปหริตฺวาติ ปรเทสํ วิลุมฺปเกหิ ราชราชมหามตฺตาทีหิ มหาโจเรหิ ปรเทสโต ปหริตฺวาฯ อนาปตฺติ ปาราชิกสฺสาติ ยทิ ตสฺส วจเนน ตโต อธิกํ เวคํ น วฑฺเฒติ, อนาปตฺติฯ ปริยาเยนาติ ปริยายวจเนนฯ มนุสฺสวิคฺคเห ‘‘มรณวณฺณํ วา สํวณฺเณยฺยา’’ติ วุตฺตตฺตา ปริยายกถายปิ น มุจฺจติ, อิธ ปน ‘‘อทินฺนํ เถยฺยสงฺขาตํ อาทิเยยฺยา’’ติ อาทานสฺเสว วุตฺตตฺตา ปริยายกถาย มุจฺจติฯ

ปาณกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อปทกถาวณฺณนา

อปทกถายํ นาเมนาติ สปฺปนาเมน วา สามิเกน กตนาเมน วาฯ กรณฺฑปุฏนฺติ เปฬาย ปิธานํฯ อาหจฺจาติ ปหริตฺวาฯ