อสหายสฺส วา อตฺตทุติยสฺส วาติ อิมสฺมิํ ปน ปาเฐ เอเกน อานีตํ ทฺวินฺนํ นปฺปโหตีติ อตฺตทุติยสฺสปิ วาโร นิวาริโตติ วทนฺติ, ตํ ‘‘ยสฺส สภาโค ภิกฺขุ ภตฺตํ อาเนตฺวา ทาตา นตฺถี’’ติ อิมินา น สเมตีติ วีมํสิตพฺพํฯ อุปชีวนฺเตน ฐาตพฺพนฺติ อพฺโภกาสิเกน รุกฺขมูลิเกนปิ ปากวฏฺฏํ อุปนิสฺสาย ชีวนฺเตน ปตฺตจีวรรกฺขณตฺถาย วิหารวาเร สมฺปตฺเต ฐาตพฺพํฯ ปริปุจฺฉนฺติ ปุจฺฉิตปญฺหวิสฺสชฺชนํ อฏฺฐกถํ วาฯ ทิคุณนฺติ วสฺสคฺเคน ปาปิตํ วินาว ทฺเว โกฏฺฐาเสติ วทนฺติฯ ปกฺขวาเรนาติ อฑฺฒมาสวาเรนฯ

อุปนิธิกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สุงฺกฆาตกถาวณฺณนา

[113] สุงฺกฆาตกถายํ ตโต หนนฺตีติ ตโต นีหรนฺตา หนนฺติฯ ตนฺติ สุงฺกฏฺฐานํฯ ยโตติ ยโต นีหริยมานภณฺฑโตฯ ราชกนฺติ ราชายตฺตํฯ ตมฺปิ ราชารหเมวาติ อาห ‘‘อยเมวตฺโถ’’ติฯ อิโตติ อิโต ภณฺฑโตฯ ทุติยํ ปาทํ อติกฺกาเมตีติ เอตฺถ ‘‘ปฐมํ ปาทํ ปริจฺเฉทโต พหิ ฐเปตฺวา ทุติเย ปาเท อุทฺธฏมตฺเต ปาราชิก’’นฺติ วทนฺติ อุทฺธริตฺวา พหิ อฏฺฐปิโตปิ พหิ ฐิโตเยว นาม โหตีติ กตฺวาฯ ยตฺถ ยตฺถ ปทวาเรน อาปตฺติ กาเรตพฺพา, ตตฺถ ตตฺถ สพฺพตฺถาปิ เอเสว นโยติ วทนฺติฯ สุงฺกฆาตโต พหิ พหิสุงฺกฆาตํฯ อวสฺสํ ปตนกนฺติ อวสฺสํ สุงฺกฆาตโต พหิ ปตนกํฯ ปุพฺเพ วุตฺตนเยเนวาติ อวสฺสํ ปตนเก หตฺถโต มุตฺตมตฺเตติ วุตฺตํ โหติฯ วฏฺฏนฺตํ ปุน อนฺโต ปวิสตีติ มหาอฏฺฐกถาวจนสฺส กุรุนฺทิสงฺเขปฏฺฐกถาหิ อธิปฺปาโย ปกาสิโตฯ อนฺโต ฐตฺวา พหิ คจฺฉนฺตํ รกฺขตีติ ภิกฺขุโน ปโยเคน คมนเวคสฺส อนฺโตเยว วูปสนฺตตฺตาฯ ปริวตฺเตตฺวา อพฺภนฺตริมํ พหิ ฐเปตีติ อพฺภนฺตเร ฐิตํ ปุฏกํ ปริวตฺเตตฺวา พหิ ฐเปติฯ เอตฺถ จ ‘‘อพฺภนฺตริเม ปุฏเก ภูมิโต โมจิตมตฺเต ปาราชิก’’นฺติ วทนฺติฯ

‘‘คจฺฉนฺเต ยาเน วา…เป.… ฐเปตีติ สุงฺกฆาตํ อปวิสิตฺวา พหิเยว ฐเปตี’’ติ ตีสุปิ คณฺฐิปเทสุ วุตฺตํ สุงฺกฏฺฐานสฺส พหิ ฐปิตนฺติ วกฺขมานตฺตาฯ