พหิ ฐปิเตติ อุทกโต พหิ ฐปิเตฯ หตฺถกวเสน ขุทฺทกํ กตฺวา

พทฺธํ กลาปพทฺธํฯ มุฬาลนฺติ กนฺทํฯ ปตฺตํ วา ปุปฺผํ วาติ อิทํ กทฺทมสฺส อนฺโต ปวิสิตฺวา ฐิตํ สนฺธาย วุตฺตํฯ สกลมุทกนฺติ วาปิอาทีสุ ปริยาปนฺนํ สกลมุทกํฯ นิทฺธมนตุมฺพนฺติ วาปิยา อุทกสฺส นิกฺขมนมคฺคํฯ อุทกวาหกนฺติ มหามาติกํฯ น อวหาโรติ อิทํ ปุพฺพสทิสํ น โหตีติ อาห – ‘‘กสฺมา…เป.… เอวรูปา หิ ตตฺถ กติกา’’ติฯ อวหาโร นตฺถีติ สพฺพสาธารเณ อปริคฺคหฏฺฐาเน คหิตตฺตาฯ มาติกํ อาโรเปตฺวาติ ขุทฺทกมาติกํ อาโรเปตฺวาฯ มริตฺวา…เป.… ติฏฺฐนฺตีติ เอตฺถ ‘‘มตมจฺฉานํเยว เตสํ สนฺตกตฺตา อมเต คณฺหนฺตสฺส นตฺถิ อวหาโร’’ติ วทนฺติฯ

อุทกฏฺฐกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

นาวฏฺฐกถาวณฺณนา

[99] นาวฏฺฐกถายํ ปน ยา พนฺธนา มุตฺตมตฺเต ฐานา น จวตีติ อิมินา จณฺฑโสเต พทฺธนาวํ ปฏิกฺขิปติฯ ตาว ทุกฺกฏนฺติ ‘‘พนฺธนํ โมเจติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติ เอวํ โมเจนฺตสฺส ปญฺญตฺตํ ทุกฺกฏํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ถุลฺลจฺจยมฺปิ ปาราชิกมฺปิ โหตีติ เอตฺถ ปฐมํ ฐานา อจาเวตฺวา มุตฺเต ถุลฺลจฺจยํ, ปฐมํ ฐานา จาเวตฺวา มุตฺเต ปาราชิกนฺติ เวทิตพฺพํฯ

‘‘ปาเส พทฺธสูกโร วิยา’’ติอาทินา วุตฺตํ สนฺธายาห ‘‘ตตฺถ ยุตฺติ ปุพฺเพ วุตฺตา เอวา’’ติฯ วิปฺปนฏฺฐา นาวาติ วิสมวาตาทีหิ วินาสํ ปตฺวา อุทเก นิมุชฺชิตฺวา เหฏฺฐา ภูมิตลํ อปฺปตฺวา มชฺเฌ ฐิตํ สนฺธาย วทติฯ เตเนว ‘‘อโธ วา โอปิลาเปนฺตสฺส…เป.… นาวาตเลน ผุฏฺโฐกาสํ มุขวฏฺฏิํ อติกฺกนฺตมตฺเต ปาราชิก’’นฺติ วุตฺตํฯ โอปิลาเปนฺตสฺสาติ โอสีทาเปนฺตสฺสฯ อติกฺกนฺตมตฺเตติ ผุฏฺโฐกาสํ อติกฺกนฺตมตฺเตฯ เอเสว นโยติ มุตฺตมตฺเต ปาราชิกนฺติ ทสฺเสติฯ

นาวากฑฺฒนโยคฺคมหาโยตฺตตาย โยตฺตโกฏิโต ปฏฺฐาย สกลมฺปิ ‘‘ฐาน’’นฺติ วุตฺตํฯ

อสติปิ วาเต ยถา วาตํ คณฺหาติ, ตถา ฐปิตตฺตา ‘‘วาตํ คณฺหาเปตี’’ติ วุตฺตํฯ