ปาฬิมุตฺตกวินิจฺฉยวณฺณนา

ปาฬิมุตฺตกวินิจฺฉเยสุ ตญฺจ โข…เป.… น วณฺณมฏฺฐตฺถายาติ อิทํ ฉตฺตทณฺฑคฺคาหกสลากปญฺชรวินนฺธนํ สนฺธายาติ วทนฺติฯ สพฺพตฺถาติ ฉตฺตทณฺเฑ สพฺพตฺถฯ อารคฺเคนาติ นิขาทนมุเขนฯ ฆฏกมฺปิ วาฬรูปมฺปิ ภินฺทิตฺวา ธาเรตพฺพนฺติ สเจ ตาทิสํ อกปฺปิยฉตฺตํ ลภติ, ฆฏกมฺปิ วาฬรูปมฺปิ ภินฺทิตฺวา ตจฺเฉตฺวา ธาเรตพฺพํฯ สุตฺตเกน วา ทณฺโฑ เวเฐตพฺโพติ ยถา ฉตฺตทณฺเฑ เลขา น ปญฺญายติ, ตถา เวเฐตพฺโพฯ ทณฺฑพุนฺเทติ ทณฺฑมูเล, ฉตฺตทณฺฑสฺส เหฏฺฐิมตเลติ อตฺโถฯ ฉตฺตมณฺฑลิกนฺติ ฉตฺตสฺส อนฺโต ขุทฺทกมณฺฑลํฯ อุกฺกิริตฺวาติ อุฏฺฐเปตฺวาฯ สา วฏฺฏตีติ ยทิปิ รชฺชุเกหิ น พนฺธนฺติ, พนฺธิตุํ ปน ยุตฺตฏฺฐานตฺตา วฏฺฏติฯ

นานาสุตฺตเกหีติ นานาวณฺเณหิ สุตฺเตหิฯ อิทญฺจ ตถา กโรนฺตานํ กรณปฺปการทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ, เอกวณฺณสุตฺตเกนปิ วุตฺตปฺปกาเรน สิพฺพิตุํ น วฏฺฏติเยวฯ ปฏฺฏมุเขติ ปฏฺฏโกฏิยํฯ ทฺวินฺนํ ปฏฺฏานํ สงฺฆฏฺฏิตฏฺฐานํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํฯ ปริยนฺเตติ จีวรปริยนฺเตฯ จีวรอนุวาตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํฯ เวณินฺติ วรกสีสากาเรน สิพฺพนํฯ สงฺขลิกนฺติ พิฬาลพนฺธนากาเรน สิพฺพนํฯ ‘‘เวณิํ สงฺขลิก’’นฺติ เจตฺถ อุปโยควจนํ ‘‘กโรนฺตี’’ติ กรณกิริยาเปกฺขํฯ อคฺฆิยคยมุคฺคราทีนีติ เอตฺถ อคฺฆิยํ นาม เจติยสณฺฐาเนน สิพฺพนํ, มูเล ตนุกํ อคฺเค มหนฺตํ กตฺวา คทากาเรน สิพฺพนํ คยา, มูเล จ อคฺเค จ เอกสทิสํ กตฺวา มุคฺครากาเรน สิพฺพนํ มุคฺคโรฯ กกฺกฏกฺขีนิ อุกฺกิรนฺตีติ คณฺฐิกปฏฺฏปาสกปฏฺฏานํ อนฺเต ปาฬิพทฺธํ กตฺวา กกฺกฏกานํ อกฺขิสณฺฐานํ อุฏฺฐเปนฺติ, กโรนฺตีติ อตฺโถฯ ‘‘โกณสุตฺตปิฬกาติ คณฺฐิกปาสกปฏฺฏานํ โกเณหิ นีหฏสุตฺตานํ โกฏิโย’’ติ ตีสุปิ คณฺฐิปเทสุ วุตฺตํฯ กถํ ปน ตา ปิฬกา ทุวิญฺเญยฺยรูปา กาตพฺพาติ? โกเณหิ นีหฏสุตฺตานํ อนฺเตสุ เอกวารํ คณฺฐิกกรเณน วา ปุน นิวตฺเตตฺวา สิพฺพเนน วา ทุวิญฺเญยฺยสภาวํ กตฺวา สุตฺตโกฏิโย รสฺสํ กตฺวา ฉินฺทิตพฺพาฯ ธมฺมสิริตฺเถเรน ปน –

‘‘โกณสุตฺตา จ ปิฬกา, ทุวิญฺเญยฺยาว กปฺปเร’’ติ –

วุตฺตํฯ ตถา อาจริยพุทฺธทตฺตตฺเถเรนปิ –

‘‘สุตฺตา จ ปิฬกา ตตฺถ, ทุวิญฺเญยฺยาว ทีปิตา’’ติ –