อทุติเยน ชิเนน ยํ ทุติยํ ปาราชิกํ ปกาสิตํ, ตสฺส อิทานิ ยสฺมา สํวณฺณนากฺกโม ปตฺโต, ตสฺมา ยํ สุวิญฺเญยฺยํ, ยญฺจ ปุพฺเพ ปกาสิตํ, ตํ สพฺพํ วชฺชยิตฺวา อสฺส ทุติยสฺส อยํ สํวณฺณนา โหตีติ สมฺพนฺโธฯ

ธนิยวตฺถุวณฺณนา

[84] ราชคเหติ เอตฺถ ทุคฺคชนปทฏฺฐานวิเสสสมฺปทาทิโยคโต ปธานภาเวน ราชูหิ คหิตํ ปริคฺคหิตนฺติ ราชคหนฺติ อาห ‘‘มนฺธาตุ…เป.… วุจฺจตี’’ติฯ ตตฺถ มหาโควินฺเทน มหาสตฺเตน ปริคฺคหิตํ เรณุนา ปริคฺคหิตเมว โหตีติ มหาโควินฺทคฺคหณํฯ มหาโควินฺทปอคฺคหิตตากิตฺตนญฺหิ ตทา เรณุนา มคธราเชน ปริคฺคหิตภาวูปลกฺขณํฯ ตสฺส หิ โส ปุโรหิโตฯ ‘‘มหาโควินฺโทติ มหานุภาโว ปุราตโน เอโก มคธราชา’’ติ เกจิฯ ปริคฺคหิตตฺตาติ ราชธานีภาเวน ปริคฺคหิตตฺตาฯ คยฺหตีติ คโห, ราชูนํ คโหติ ราชคหํ, นครสทฺทาเปกฺขาย นปุํสกนิทฺเทโสฯ อญฺเญเปตฺถ ปกาเรติ ‘‘นครมาปเนน รญฺญา การิตสพฺพคหตฺตา ราชคหํ, คิชฺฌกูฏาทีหิ ปริกฺขิตฺตตฺตา ปพฺพตราเชหิ ปริกฺขิตฺตเคหสทิสนฺติปิ ราชคหํ, สมฺปนฺนภวนตาย ราชมานํ เคหนฺติปิ ราชคหํ, สุวิหิตารกฺขตาย อนตฺถาวหภาเวน อุปคตานํ ปฏิราชูนํ คหํ เคหภูตนฺติปิ ราชคหํ, ราชูหิ ทิสฺวา สมฺมา ปติฏฺฐาปิตตฺตา เตสํ คหํ เคหภูตนฺติปิ ราชคหํฯ อารามรามเณยฺยกาทีหิ ราชเต, นิวาสสุขตาทินา สตฺเตหิ มมตฺตวเสน คยฺหติ ปริคฺคยฺหตีติ วา ราชคห’’นฺติ เอทิเส ปกาเรฯ โส ปเทโส ฐานวิเสสภาเวน อุฬารสตฺตปริโภโคติ อาห ‘‘ตํ ปเนต’’นฺติอาทิฯ ตตฺถ พุทฺธกาเล จกฺกวตฺติกาเล จาติ อิทํ เยภุยฺยวเสน วุตฺตํฯ เตสนฺติ ยกฺขานํฯ วสนวนนฺติ อาปานภูมิภูตํ อุปวนํฯ คิชฺฌา เอตฺถ สนฺตีติ คิชฺฌํ, กูฏํฯ ตํ เอตสฺสาติ คิชฺฌกูโฏฯ คิชฺโฌ วิยาติ วา คิชฺฌํ, กูฏํฯ ตํ เอตสฺสาติ คิชฺฌกูโฏ, ปพฺพโตฯ คิชฺฌสทิสกูโฏติ คิชฺฌกูโฏติ วา มชฺเฌปทโลปีสมาโส ยถา ‘‘สากปตฺถโว’’ติ, ตสฺมิํ คิชฺฌกูเฏฯ เตนาห ‘‘คิชฺฌา’’ติอาทิฯ