เอวํ เสเสสุปิ อนุโลมโต ฐิตาวเสสา ปจฺจนียโต อาคตาฯ อนุโลมโต เจตฺถ พหูสุปิ ฐิเตสุ ปจฺจนียโต เอเกโกว อาคโตติ เวทิตพฺโพฯ ยถา จ เหตุมูลเก, เอวํ อารมฺมณาทิมูลเกสุปิ สพฺพเมตํ วิธานํ ยถานุรูปโต เวทิตพฺพนฺติฯ

อนุโลมปจฺจนียวณฺณนาฯ

ปจฺจนียานุโลมวณฺณนา

[631] ปจฺจนียานุโลเมปิ ‘‘เหตุยา สตฺต, อารมฺมเณ นวา’’ติ เอวํ อนุโลเม ‘‘นเหตุยา ปนฺนรส, นารมฺมเณ ปนฺนรสา’’ติ เอวํ ปจฺจนีเย จ ลทฺธคณเนสุ ปจฺจเยสุ โย ปจฺจนียโต ฐิโต, ตสฺส ปจฺจนียโต ลทฺธวาเรสุ เย อนุโลมโต ฐิตสฺส อนุโลมโต ลทฺธวาเรหิ สทิสา วารา, เตสํ วเสน คณนา เวทิตพฺพาฯ ปจฺจนียสฺมิญฺหิ นเหตุปจฺจเย ‘‘นเหตุยา ปนฺนรสา’’ติ ปนฺนรส วารา ลทฺธา, อนุโลเม อารมฺมณปจฺจเย ‘‘อารมฺมเณ นวา’’ติ นว วารา ลทฺธาฯ ตตฺถ เย นเหตุยา ปนฺนรส วุตฺตา, เตสุ เย วารา อารมฺมเณ วุตฺเตหิ นวหิ สทิสา, เตสํ วเสน คณนา เวทิตพฺพาฯ ตตฺถ เย อารมฺมเณ นว วุตฺตา, เต นเหตุยา วุตฺเตสุ ปนฺนรสสุ กุสโล ‘‘กุสลากุสลาพฺยากตานํ, อกุสโล อกุสลกุสลาพฺยากตานํ, อพฺยากโต อพฺยากตกุสลากุสลาน’’นฺติ อิเมหิ นวหิ สทิสา, เต สนฺธาย นเหตุยา อารมฺมเณ นวาติ วุตฺตํฯ อธิปติยา ทสาติอาทีสุปิ เอเสว นโยฯ อารมฺมณาทีนญฺหิ อนุโลมคณนาย เย วารา วุตฺตา นเหตุปจฺจเยน สทฺธิํ สํสนฺทเนปิ เต สพฺเพ ลพฺภนฺตีติ เวทิตพฺพาฯ ‘‘กุสโล ธมฺโม กุสลสฺส ธมฺมสฺส นเหตุปจฺจเยน ปจฺจโย อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย, ทานํ ทตฺวา สีลํ สมาทิยิตฺวา อุโปสถกมฺมํ กตฺวา ตํ ปจฺจเวกฺขติ, ปุพฺเพ สุจิณฺณานิ ปจฺจเวกฺขตี’’ติ อิมินา อุปาเยน เตสํ ปาฬิ อุทฺธริตพฺพาฯ

นเหตุปจฺจยา อธิปติยา ทสาติ เอตฺถ ฐเปตฺวา วีมํสาธิปติํ เสสาธิปติวเสน อนุโลมวิภงฺเค อาคตวารา อุทฺธริตพฺพาฯ