ปจฺจยนิทฺเทสปกิณฺณกวินิจฺฉยกถา

อิทานิ เอวํ อุทฺเทสนิทฺเทสโต ทสฺสิเตสุ อิเมสุ จตุวีสติยา ปจฺจเยสุ ญาณจารสฺส วิสทภาวตฺถํ อเนกธมฺมานํ เอกปจฺจยภาวโต, เอกธมฺมสฺส อเนกปจฺจยภาวโต, เอกปจฺจยสฺส อเนกปจฺจยภาวโต, ปจฺจยสภาคโต, ปจฺจยวิสภาคโต, ยุคฬกโต, ชนกาชนกโต, สพฺพฏฺฐานิกาสพฺพฏฺฐานิกโต, รูปํ รูปสฺสาติอาทิวิกปฺปโต, ภวเภทโตติ อิเมสํ ทสนฺนํ ปทานํ วเสน ปกิณฺณกวินิจฺฉโย เวทิตพฺโพฯ ตตฺถ อเนกธมฺมานํ เอกปจฺจยภาวโตติ เอเตสุ หิ ฐเปตฺวา กมฺมปจฺจยํ อวเสเสสุ เตวีสติยา ปจฺจเยสุ อเนกธมฺมา เอกโต ปจฺจยา โหนฺติฯ กมฺมปจฺจโย ปน เอโก เจตนาธมฺโมเยวาติ เอวํ ตาเวตฺถ อเนกธมฺมานํ เอกปจฺจยภาวโต วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพฯ

เอกธมฺมสฺส อเนกปจฺจยภาวโตติ เหตุปจฺจเย ตาว อโมโห เอโก ธมฺโมฯ โส ปุเรชาตกมฺมาหารฌานปจฺจโยว น โหติ, เสสานํ วีสติยา ปจฺจยานํ วเสน ปจฺจโย โหติฯ อโลภาโทสา อินฺทฺริยมคฺคปจฺจยาปิ น โหนฺติ, เสสานํ อฏฺฐารสนฺนํ ปจฺจยานํ วเสน ปจฺจยา โหนฺติฯ โลภโมหา วิปากปจฺจยาปิ น โหนฺติ, เสสานํ สตฺตรสนฺนํ ปจฺจยานํ วเสน ปจฺจยา โหนฺติฯ โทโส อธิปติปจฺจโยปิ น โหติ, เสสานํ โสฬสนฺนํ ปจฺจยานํ วเสน ปจฺจโย โหติฯ อารมฺมณปจฺจเย รูปายตนํ จกฺขุวิญฺญาณธาตุยา อารมฺมณปุเรชาตอตฺถิอวิคตวเสน จตุธา ปจฺจโย; ตถา มโนธาตุยา อเหตุกมโนวิญฺญาณธาตุยา จฯ สเหตุกาย ปน อารมฺมณาธิปติอารมฺมณูปนิสฺสยวเสนาปิ ปจฺจโย โหติฯ อิมินา นเยน สพฺเพสํ อารมฺมณปจฺจยธมฺมานํ อเนกปจฺจยภาโว เวทิตพฺโพฯ

อธิปติปจฺจเย อารมฺมณาธิปติโน อารมฺมณปจฺจเย วุตฺตนเยเนว อเนกปจฺจยภาโว เวทิตพฺโพฯ สหชาตาธิปตีสุ วีมํสา อโมหเหตุ วิย วีสติธา ปจฺจโย โหติฯ ฉนฺโท เหตุปุเรชาตกมฺมอาหารอินฺทฺริยฌานมคฺคปจฺจโย น โหติ, เสสานํ สตฺตรสนฺนํ ปจฺจยานํ วเสน ปจฺจโย โหติฯ จิตฺตํ เหตุปุเรชาตกมฺมฌานมคฺคปจฺจโย น โหติ, เสสานํ เอกูนวีสติยา ปจฺจยานํ วเสน ปจฺจโย โหติฯ วีริยํ เหตุปุเรชาตกมฺมาหารฌานปจฺจโย น โหติ, เสสานํ เอกูนวีสติยา วเสน ปจฺจโย โหติฯ