เอวํ ภินฺเน ปเนตฺถ จตุภูมโกปิ กุสลินฺทฺริยปจฺจโย ปญฺจโวกาเร สมฺปยุตฺตธมฺมานญฺเจว จิตฺตสมุฏฺฐานรูปสฺส จ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโย, ตถา อกุสโลฯ ฐเปตฺวา ปน รูปาวจรกุสลํ อวเสสา กุสลากุสลา อารุปฺเป สมฺปยุตฺตธมฺมานญฺเญว อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ จตุภูมโก วิปากินฺทฺริยปจฺจโย เอกนฺเตเนว สมฺปยุตฺตกานํ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ กามาวจรรูปาวจรา ปเนตฺถ ปญฺจโวกาเร อุปฺปชฺชนโต ปวตฺเต จิตฺตสมุฏฺฐานรูปสฺส, ปฏิสนฺธิยํ กฏตฺตารูปสฺสาปิ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจยา โหนฺติฯ โลกุตฺตรา จิตฺตสมุฏฺฐานรูปสฺเสวฯ อารุปฺเป อุปฺปนฺนา โลกุตฺตรวิปากา อินฺทฺริยา รูปสฺส ปจฺจยา น โหนฺติฯ เตภูมกา กิริยินฺทฺริยา ปญฺจโวกาเร สมฺปยุตฺตธมฺมานญฺเจว จิตฺตสมุฏฺฐานรูปสฺส จ, กามาวจรารูปาวจรา ปน อารุปฺเป สมฺปยุตฺตธมฺมานญฺเญว อินฺทฺริยปจฺจยตํ ผรนฺติฯ จกฺขุนฺทฺริยาทิวเสน ฉพฺพิเธ รูปินฺทฺริเย จกฺขุนฺทฺริยํ กุสลากุสลวิปากโต สมฺปยุตฺตธมฺมานํ ทฺวินฺนํ จกฺขุวิญฺญาณานํ, โสตินฺทฺริยาทีนิ ตถาวิธานญฺเญว โสตวิญฺญาณาทีนํ, รูปชีวิตินฺทฺริยํ อตฺตนา สหชาตรูปานํ ฐิติกฺขเณ อินฺทฺริยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ สหชาตปจฺจยตา ปน ตสฺส นตฺถีติ เอวเมตฺถ ปจฺจยุปฺปนฺนโตปิ วิญฺญาตพฺโพ วินิจฺฉโยติฯ

อินฺทฺริยปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนาฯ

17. ฌานปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา

[17] ฌานปจฺจยนิทฺเทเส ฌานงฺคานีติ ทฺวิปญฺจวิญฺญาณวชฺเชสุ เสสจิตฺเตสุ อุปฺปนฺนานิ วิตกฺกวิจารปีติโสมนสฺสโทมนสฺสุเปกฺขาจิตฺเตกคฺคตาสงฺขาตานิ สตฺต องฺคานิฯ ปญฺจนฺนํ ปน วิญฺญาณกายานํ อภินิปาตมตฺตตฺตา เตสุ วิชฺชมานานิปิ อุเปกฺขาสุขทุกฺขานิ อุปนิชฺฌานาการสฺส อภาวโต ฌานงฺคานีติ น อุทฺธฏานิฯ ตตฺถ ปจฺฉินฺนตฺตา ปน เสสาเหตุเกสุปิ ฌานงฺคํ น อุทฺธฏเมวฯ ตํสมุฏฺฐานานนฺติ อิธาปิ กฏตฺตารูปํ สงฺคหิตนฺติ เวทิตพฺพํฯ