เมนู

อนิยโต กามภวรูปภเวสุ อตฺตโน อธิปติกาเล เตสญฺเญวฯ อรูปภเว อรูปธมฺมานญฺเญว อธิปติปจฺจโย โหติฯ อยํ ตาว สหชาตาธิปติมฺหิ นโยฯ

อารมฺมณาธิปติมฺหิ ปน กามาวจรกุสโล อารมฺมณาธิปติ กามาวจรกุสลสฺส โลภสหคตากุสลสฺสาติ อิเมสํ ทฺวินฺนํ ราสีนํ อารมฺมณาธิปติปจฺจโย โหติฯ รูปาวจรารูปาวจเรปิ กุสลารมฺมณาธิปติมฺหิ เอเสว นโยฯ อปริยาปนฺนกุสโล ปน อารมฺมณาธิปติ กามาวจรโต ญาณสมฺปยุตฺตกุสลสฺส เจว ญาณสมฺปยุตฺตกิริยสฺส จ อารมฺมณาธิปติปจฺจโย โหติฯ อกุสโล ปน อารมฺมณาธิปติ นาม โลภสหคตจิตฺตุปฺปาโท วุจฺจติฯ โส โลภสหคตากุสลสฺเสว อารมฺมณาธิปติปจฺจโย โหติฯ กามาวจโร ปน วิปาการมฺมณาธิปติ โลภสหคตากุสลสฺเสว อารมฺมณาธิปติปจฺจโย โหติฯ ตถา รูปาวจรารูปาวจรวิปาการมฺมณาธิปติฯ โลกุตฺตโร ปน วิปาการมฺมณาธิปติ กามาวจรโต ญาณสมฺปยุตฺตกุสลกิริยานญฺเญว อารมฺมณาธิปติปจฺจโย โหติฯ กามาวจราทิเภทโต ปน ติวิโธปิ กิริยารมฺมณาธิปติ โลภสหคตากุสลสฺเสว อารมฺมณาธิปติปจฺจโย โหติฯ จตุสมุฏฺฐานิกรูปสงฺขาโต รูปกฺขนฺโธ อารมฺมณาธิปติ โลภสหคตากุสลสฺเสว อารมฺมณาธิปติปจฺจโย โหติฯ นิพฺพานํ กามาวจรโต ญาณสมฺปยุตฺตกุสลสฺส ญาณสมฺปยุตฺตกิริยสฺส โลกุตฺตรกุสลสฺส โลกุตฺตรวิปากสฺส จาติ อิเมสํ จตุนฺนํ ราสีนํ อารมฺมณาธิปติปจฺจโย โหตีติ เอวเมตฺถ ปจฺจยุปฺปนฺนโตปิ วิญฺญาตพฺโพ วินิจฺฉโยติฯ

อธิปติปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนาฯ

4. อนนฺตรปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา

[4] อนนฺตรปจฺจยนิทฺเทเส มโนธาตุยาติ วิปากมโนธาตุยาฯ มโนวิญฺญาณธาตุยาติ สนฺตีรณกิจฺจาย อเหตุกวิปากมโนวิญฺญาณธาตุยาฯ

ตโต ปรํ ปน โวฏฺฐพฺพนชวนตทารมฺมณภวงฺคกิจฺจา มโนวิญฺญาณธาตุโย วตฺตพฺพา สิยุํ, ตา อวุตฺตาปิ อิมินาว นเยน เวทิตพฺพาติ นยํ ทสฺเสตฺวา เทสนา สงฺขิตฺตาฯ ‘‘ปุริมา ปุริมา กุสลา ธมฺมา’’ติอาทิเก จ ฉฏฺฐนเย ตา สงฺคหิตาติปิ อิธ น วุตฺตาติ เวทิตพฺพาฯ ตตฺถ ปุริมา ปุริมาติ ฉสุ ทฺวาเรสุปิ อนนฺตราตีตา กุสลชวนธมฺมา ทฏฺฐพฺพาฯ ปจฺฉิมานํ ปจฺฉิมานนฺติ อนนฺตรอุปฺปชฺชมานานญฺเญวฯ กุสลานนฺติ สทิสกุสลานํฯ อพฺยากตานนฺติ อิทํ ปน กุสลานนฺตรํ ตทารมฺมณภวงฺคผลสมาปตฺติวเสน วุตฺตํฯ อกุสลมูลเก อพฺยากตานนฺติ ตทารมฺมณภวงฺคสงฺขาตานญฺเญวฯ อพฺยากตมูลเก อพฺยากตานนฺติ อาวชฺชนชวนวเสน วา ภวงฺควเสน วา ปวตฺตานํ กิริยวิปากาพฺยากตานํ กิริยมโนธาตุโต ปฏฺฐาย ปน ยาว โวฏฺฐพฺพนกิจฺจา มโนวิญฺญาณธาตุ, ตาว ปวตฺเตสุ วีถิจิตฺเตสุปิ อยํ นโย ลพฺภเตวฯ กุสลานนฺติ ปญฺจทฺวาเร โวฏฺฐพฺพนานนฺตรานํ มโนทฺวาเร อาวชฺชนานฺตรานํ ปฐมชวนกุสลานํฯ อกุสลานนฺติ ปเทปิ เอเสว นโยฯ เยสํ เยสนฺติ อิทํ สพฺเพสมฺปิ อนนฺตรปจฺจยธมฺมานํฯ สงฺเขปลกฺขณนฺติ อยํ ตาเวตฺถ ปาฬิวณฺณนาฯ

อยํ ปน อนนฺตรปจฺจโย นาม ฐเปตฺวา นิพฺพานํ จตุภูมโก อรูปธมฺมราสิเยวาติ เวทิตพฺโพฯ โส ชาติวเสน กุสลากุสลวิปากกิริยโต จตุธา ภิชฺชติฯ ตตฺถ กุสโล กามาวจราทิเภทโต จตุพฺพิโธ โหติ, อกุสโล กามาวจโรว วิปาโก จตุภูมโก, กิริยานนฺตรปจฺจโย ปน เต ภูมโกติ เอวเมตฺถ นานปฺปการเภทโต วิญฺญาตพฺโพ วินิจฺฉโยฯ

เอวํ ภินฺเน ปเนตฺถ กามาวจรกุสโล อตฺตนา สทิสสฺเสว กามาวจรกุสลสฺส อนนฺตรปจฺจโย โหติฯ ญาณสมฺปยุตฺตกามาวจรกุสโล ปน รูปาวจรกุสลสฺส อรูปาวจรกุสลสฺส โลกุตฺตรกุสลสฺสาติ อิเมสํ ติณฺณํ ราสีนํ อนนฺตรปจฺจโย โหติฯ กามาวจรกุสโล จ กามาวจรวิปากสฺส, รูปาวจรารูปาวจรวิปากสฺส, ญาณสมฺปยุตฺโต โลกุตฺตรวิปากสฺสาปีติ อิเมสํ จตุนฺนํ ราสีนํ อนนฺตรปจฺจโย โหติฯ รูปาวจรกุสโล รูปาวจรกุสลสฺส, ญาณสมฺปยุตฺตกามาวจรวิปากสฺส, รูปาวจรวิปากสฺสาติ อิเมสํ ติณฺณํ ราสีนํ อนนฺตรปจฺจโย โหติฯ

อรูปาวจรกุสโล เตสํ ทฺวินฺนํ วิปากานํ อตฺตโน กุสลสฺส วิปากสฺส จาติ อวิเสเสน จตุนฺนํ ราสีนํ อนนฺตรปจฺจโย โหติฯ วิเสเสน ปเนตฺถ เนวสญฺญานาสญฺญายตนกุสโล อนาคามิผลสงฺขาตสฺส โลกุตฺตรวิปากสฺสปิ อนนฺตรปจฺจโย โหติฯ โลกุตฺตรกุสโล โลกุตฺตรวิปากสฺเสว อนนฺตรปจฺจโย โหติฯ อกุสโล อวิเสเสน อกุสลสฺส เจว กุสลากุสลวิปากสฺส จฯ วิเสเสน ปเนตฺถ สุขมชฺฌตฺตเวทนาสมฺปยุตฺโต อกุสโล รูปาวจรารูปาวจรวิปากสฺสาปีติ อิเมสํ จตุนฺนํ ราสีนํ อนนฺตรปจฺจโย โหติฯ

กามาวจรวิปากสฺส ญาณสมฺปยุตฺโต วา ญาณวิปฺปยุตฺโต วา วิปาโก กามาวจรกิริยาวชฺชนสฺส, ญาณสมฺปยุตฺตวิปาโก ปเนตฺถ ปฏิสนฺธิวเสน อุปฺปชฺชมานสฺส รูปาวจรารูปาวจรวิปากสฺสาปีติ อิเมสํ จตุนฺนํ ราสีนํ อนนฺตรปจฺจโย โหติฯ รูปาวจรวิปาโก สเหตุกกามาวจรวิปากสฺส รูปาวจรารูปาวจรวิปากสฺส กามาวจรกิริยาวชฺชนสฺสาติ อิเมสํ จตุนฺนํ ราสีนํ อนนฺตรปจฺจโย โหติฯ อรูปาวจรวิปาโก ติเหตุกกามาวจรวิปากสฺส อรูปาวจรวิปากสฺส กามาวจรกิริยาวชฺชนสฺสาติ ติณฺณํ ราสีนํ อนนฺตรปจฺจโย โหติฯ โลกุตฺตรวิปาโก ติเหตุกกามาวจรวิปากสฺส รูปาวจรารูปาวจรโลกุตฺตรวิปากสฺสาติ จตุนฺนํ ราสีนํ อนนฺตรปจฺจโย โหติฯ

กามาวจรกิริยํ กามาวจรกุสลากุสลสฺส จตุภูมกวิปากสฺส เตภูมกกิริยสฺสาติ นวนฺนํ ราสีนํ อนนฺตรปจฺจโย โหติฯ รูปาวจรกิริยํ ติเหตุกกามาวจรวิปากสฺส รูปาวจรวิปากสฺส รูปาวจรกิริยสฺสาติ ติณฺณํ ราสีนํ อนนฺตรปจฺจโย โหติฯ อรูปาวจรกิริยํ ติเหตุกกามาวจรวิปากสฺส รูปาวจรารูปาวจรโลกุตฺตรวิปากสฺส อรูปาวจรกิริยสฺสาติ ปญฺจนฺนํ ราสีนํ อนนฺตรปจฺจโย โหตีติฯ เอวเมตฺถ ปจฺจยุปฺปนฺนโตปิ วิญฺญาตพฺโพ วินิจฺฉโยติฯ

อนนฺตรปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนาฯ

5. สมนนฺตรปจฺจยนิทฺเทสวณฺณนา