4. อิทฺธิกถาวณฺณนา

[883-884] อิทานิ อิทฺธิกถา นาม โหติฯ ตตฺถ อิทฺธิ นาเมสา กตฺถจิ อิชฺฌติ, กตฺถจิ น อิชฺฌติ, อนิจฺจาทีนํ นิจฺจาทิกรเณ เอกนฺเตเนว น อิชฺฌติฯ สภาคสนฺตติํ ปน ปริวตฺเตตฺวา วิสภาคสนฺตติกรเณ วา สภาคสนฺตติวเสเนว จิรตรปฺปวตฺตเน วา เยสํ อตฺถาย กริยติ, เตสํ ปุญฺญาทีนิ การณานิ นิสฺสาย กตฺถจิ อิชฺฌติ, ภิกฺขูนํ อตฺถาย ปานียสฺส สปฺปิขีราทิกรเณ วิย มหาธาตุนิธาเน ทีปาทีนํ จิรสนฺตานปฺปวตฺตเน วิย จาติ อิทํ สกสมเย สนฺนิฏฺฐานํฯ ยํ ปน อายสฺมา ปิลินฺทวจฺโฉ รญฺโญ ปาสาทํ สุวณฺณนฺเตฺวว อธิมุจฺจิ, ตํ นิสฺสาย เยสํ ‘‘อตฺถิ อธิปฺปายอิทฺธี’’ติ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ อนฺธกานํ; เต สนฺธาย อตฺถิ อธิปฺปายอิทฺธีติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺสฯ ตตฺถ อธิปฺปายอิทฺธีติ อธิปฺปายอิทฺธิ, ยถาธิปฺปายํ อิชฺฌนอิทฺธีติ อตฺโถฯ อามนฺตาติ ลทฺธิมตฺเต ฐตฺวา ปฏิญฺญา ปรวาทิสฺสฯ อถ นํ อนิจฺจาทีนํ นิจฺจาทิตาย อนุยุญฺชิตุํ นิจฺจปณฺณา รุกฺขา โหนฺตูติอาทิมาหฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวฯ ลทฺธิปติฏฺฐาปเน สุวณฺโณ จ ปนาสีติ รญฺโญ ปุญฺญูปนิสฺสเยน อาสิ, น เกวลํ เถรสฺส อธิปฺปาเยเนวฯ ตสฺมา อสาธกเมตนฺติฯ

อิทฺธิกถาวณฺณนาฯ

5. พุทฺธกถาวณฺณนา

[885] อิทานิ พุทฺธกถา นาม โหติฯ ตตฺถ ฐเปตฺวา ตสฺมิํ ตสฺมิํ กาเล สรีรเวมตฺตตํ อายุเวมตฺตตํ ปภาเวมตฺตตญฺจ เสเสหิ พุทฺธธมฺเมหิ พุทฺธานํ พุทฺเธหิ หีนาติเรกตา นาม นตฺถิฯ เยสํ ปน อวิเสเสเนว อตฺถีติ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ อนฺธกานํ; เต สนฺธาย อตฺถิ พุทฺธานนฺติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ อถ นํ พุทฺธธมฺเมหิ อนุยุญฺชิตุํ สติปฏฺฐานโตติอาทิมาหฯ อิตโร เตสํ วเสน หีนาติเรกตํ อปสฺสนฺโต ปฏิกฺขิปติเยวาติฯ

พุทฺธกถาวณฺณนาฯ

6. สพฺพทิสากถาวณฺณนา

[886] อิทานิ สพฺพทิสากถา นาม โหติฯ ตตฺถ จตูสุ ทิสาสุ เหฏฺฐา อุปรีติ สมนฺตโต โลกธาตุสนฺนิวาสํ, สพฺพโลกธาตูสุ จ พุทฺธา อตฺถีติ อตฺตโน วิกปฺปสิปฺปํ อุปฺปาเทตฺวา ‘‘สพฺพทิสาสุ พุทฺธา ติฏฺฐนฺตี’’ติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ มหาสงฺฆิกานํ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ ปุรตฺถิมายาติ ปุฏฺโฐ สกฺยมุนิํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติฯ ปุน ปุฏฺโฐ ลทฺธิวเสน อญฺญโลกธาตุยํ ฐิตํ สนฺธาย ปฏิชานาติฯ กินฺนาโม โส ภควาติอาทิ ‘‘สเจ ตฺวํ ชานาสิ, นามาทิวเสน นํ กเถหี’’ติ โจทนตฺถํ วุตฺตํฯ อิมินา อุปาเยน สพฺพตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพติฯ

สพฺพทิสากถาวณฺณนาฯ