2. อวิวิตฺตกถาวณฺณนา

[879-880] อิทานิ อวิวิตฺตกถา นาม โหติฯ ตตฺถ ยสฺส ปุคฺคลสฺส โย ธมฺโม ปจฺจุปฺปนฺโน, โส เตน อวิวิตฺโต นามาติ อิทํ สกสมเย สนฺนิฏฺฐานํฯ ยสฺมา ปน ปุถุชฺชเนน เตธาตุกา ธมฺมา อปริญฺญาตา, ตสฺมา โส เอกกฺขเณเยว สพฺเพหิปิ เตธาตุเกหิ ธมฺเมหิ อวิวิตฺโตติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ เตสญฺเญว, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ ผสฺเสหีติอาทิ สพฺเพสํ ผสฺสาทีนํ เอกกฺขเณ ปวตฺติโทสทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

อวิวิตฺตกถาวณฺณนาฯ

3. สญฺโญชนกถาวณฺณนา

[881-882] อิทานิ สญฺโญชนกถา นาม โหติฯ ตตฺถ ยสฺมา อรหา สพฺพํ พุทฺธวิสยํ น ชานาติ, ตสฺมา ตสฺส ตตฺถ อวิชฺชาวิจิกิจฺฉาหิ อปฺปหีนาหิ ภวิตพฺพนฺติ สญฺญาย ‘‘อตฺถิ กิญฺจิ สญฺโญชนํ อปฺปหาย อรหตฺตปฺปตฺตี’’ติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ มหาสงฺฆิกานํ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ อตฺถิ กิญฺจิ สกฺกายทิฏฺฐีติอาทิ อรหโต สพฺพสํโยชนปฺปหานทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ สพฺพํ พุทฺธวิสยนฺติ ปญฺหทฺวเย อรหโต สพฺพญฺญุตญฺญาณาภาเวน ปฏิเสโธ กโต, น อวิชฺชาวิจิกิจฺฉานํ อปฺปหาเนนฯ อิตโร ปน เตสํ อปฺปหีนตํ สนฺธาย เตน หีติ ลทฺธิํ ปติฏฺฐเปติฯ สา อโยนิโส ปติฏฺฐาปิตตฺตา อปฺปติฏฺฐิตาว โหตีติฯ

สญฺโญชนกถาวณฺณนาฯ

4. อิทฺธิกถาวณฺณนา

[883-884] อิทานิ อิทฺธิกถา นาม โหติฯ ตตฺถ อิทฺธิ นาเมสา กตฺถจิ อิชฺฌติ, กตฺถจิ น อิชฺฌติ, อนิจฺจาทีนํ นิจฺจาทิกรเณ เอกนฺเตเนว น อิชฺฌติฯ สภาคสนฺตติํ ปน ปริวตฺเตตฺวา วิสภาคสนฺตติกรเณ วา สภาคสนฺตติวเสเนว จิรตรปฺปวตฺตเน วา เยสํ อตฺถาย กริยติ, เตสํ ปุญฺญาทีนิ การณานิ นิสฺสาย กตฺถจิ อิชฺฌติ, ภิกฺขูนํ อตฺถาย ปานียสฺส สปฺปิขีราทิกรเณ วิย มหาธาตุนิธาเน ทีปาทีนํ จิรสนฺตานปฺปวตฺตเน วิย จาติ อิทํ สกสมเย สนฺนิฏฺฐานํฯ ยํ ปน อายสฺมา ปิลินฺทวจฺโฉ รญฺโญ ปาสาทํ สุวณฺณนฺเตฺวว อธิมุจฺจิ, ตํ นิสฺสาย เยสํ ‘‘อตฺถิ อธิปฺปายอิทฺธี’’ติ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ อนฺธกานํ; เต สนฺธาย อตฺถิ อธิปฺปายอิทฺธีติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺสฯ ตตฺถ อธิปฺปายอิทฺธีติ อธิปฺปายอิทฺธิ, ยถาธิปฺปายํ อิชฺฌนอิทฺธีติ อตฺโถฯ อามนฺตาติ ลทฺธิมตฺเต ฐตฺวา ปฏิญฺญา ปรวาทิสฺสฯ อถ นํ อนิจฺจาทีนํ นิจฺจาทิตาย อนุยุญฺชิตุํ นิจฺจปณฺณา รุกฺขา โหนฺตูติอาทิมาหฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวฯ ลทฺธิปติฏฺฐาปเน สุวณฺโณ จ ปนาสีติ รญฺโญ ปุญฺญูปนิสฺสเยน อาสิ, น เกวลํ เถรสฺส อธิปฺปาเยเนวฯ ตสฺมา อสาธกเมตนฺติฯ

อิทฺธิกถาวณฺณนาฯ

5. พุทฺธกถาวณฺณนา

[885] อิทานิ พุทฺธกถา นาม โหติฯ ตตฺถ ฐเปตฺวา ตสฺมิํ ตสฺมิํ กาเล สรีรเวมตฺตตํ อายุเวมตฺตตํ ปภาเวมตฺตตญฺจ เสเสหิ พุทฺธธมฺเมหิ พุทฺธานํ พุทฺเธหิ หีนาติเรกตา นาม นตฺถิฯ เยสํ ปน อวิเสเสเนว อตฺถีติ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ อนฺธกานํ; เต สนฺธาย อตฺถิ พุทฺธานนฺติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ อถ นํ พุทฺธธมฺเมหิ อนุยุญฺชิตุํ สติปฏฺฐานโตติอาทิมาหฯ อิตโร เตสํ วเสน หีนาติเรกตํ อปสฺสนฺโต ปฏิกฺขิปติเยวาติฯ

พุทฺธกถาวณฺณนาฯ