10. น วตฺตพฺพํ พุทฺธสฺส ทินฺนํ มหปฺผลนฺติกถาวณฺณนา

[799] อิทานิ น วตฺตพฺพํ พุทฺธสฺส ทินฺนํ มหปฺผลนฺติกถา นาม โหติฯ ตตฺถ ‘‘พุทฺโธ ภควา น กิญฺจิ ปริภุญฺชติ, โลกานุวตฺตนตฺถํ ปน ปริภุญฺชมานํ วิย อตฺตานํ ทสฺเสติ, ตสฺมา นิรุปการตฺตา น วตฺตพฺพํ ตสฺมิํ ทินฺนํ มหปฺผล’’นฺติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ เตสํเยว; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ ทฺวิปทานํ อคฺโคติอาทิ ‘‘มนุสฺสทุสฺสีเลปิ ทานํ สหสฺสคุณํ โหติ, กิมงฺคํ ปน เอวรูเป อคฺคปุคฺคเล’’ติ ทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ เสสเมตฺถ ยถาปาฬิเมว นิยฺยาตีติฯ

น วตฺตพฺพํ พุทฺธสฺส ทินฺนํ มหปฺผลนฺติกถาวณฺณนาฯ

11. ทกฺขิณาวิสุทฺธิกถาวณฺณนา

[800-801] อิทานิ ทกฺขิณาวิสุทฺธิกถา นาม โหติฯ ตตฺถ ‘‘ยทิ ปฏิคฺคาหกโต ทกฺขิณา วิสุชฺเฌยฺย, มหปฺผลา ภเวยฺยฯ ทายเกน ทานํ ทินฺนํ, ปฏิคฺคาหเกน วิปาโก นิพฺพตฺติโตติ อญฺโญ อญฺญสฺส การโก ภเวยฺย, ปรํกตํ สุขทุกฺขํ อาปชฺเชยฺย, อญฺโญ กเรยฺย, อญฺโญ ปฏิสํเวเทยฺยฯ ตสฺมา ทายกโตว ทานํ วิสุชฺฌติ, โน ปฏิคฺคาหกโต, ทายกสฺเสว จิตฺตวิสุทฺธิ วิปากทายิกา โหตี’’ติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ อุตฺตราปถกานํ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ อาหุเนยฺยาติอาทิ ‘‘ยทิ ปฏิคฺคาหกโต ทานํ น วิสุชฺเฌยฺย, กิมสฺส อาหุเนยฺยาทิภาโว กเรยฺยา’’ติ ทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ อญฺโญ อญฺญสฺส การโกติ ยทิ ทายกสฺส ทานเจตนา ปฏิคฺคาหเกน กตา ภเวยฺย, ยุตฺตรูปํ สิยาฯ ตสฺส ปน ทานเจตนา ปริสุทฺธา ปฏิคฺคาหกสงฺขาตํ วตฺถุํ ปฏิจฺจ มหาวิปากฏฺเฐน วิสุชฺฌติ, ตสฺมา อโจทนา เอสา ‘‘ปฏิคฺคาหกโต ทานํ วิสุชฺฌตี’’ติฯ

ทกฺขิณาวิสุทฺธิกถาวณฺณนาฯ

สตฺตรสโม วคฺโคฯ