17. สตฺตรสมวคฺโค

1. อตฺถิ อรหโต ปุญฺญูปจยกถาวณฺณนา

[776-779] อิทานิ อตฺถิ อรหโต ปุญฺญูปจโยติกถา นาม โหติฯ ตตฺถ เยสํ อรหโต ทานสํวิภาคเจติยวนฺทนาทีนิ กมฺมานิ ทิสฺวา อตฺถิ อรหโต ปุญฺญูปจโยติ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ อนฺธกานํ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ อถ นํ ‘‘อรหา นาม ปหีนปุญฺญปาโป, โส ยทิ ปุญฺญํ กเรยฺย, ปาปมฺปิ กเรยฺยา’’ติ โจเทตุํ อปุญฺญูปจโยติ อาหฯ อิตโร ปาณาติปาตาทิกิริยํ อปสฺสนฺโต ปฏิกฺขิปติฯ ปุญฺญาภิสงฺขารนฺติอาทีสุ ภวคามิกมฺมํ อรหโต นตฺถีติ ปฏิกฺขิปติฯ ทานํ ทเทยฺยาติอาทีสุ กิริยจิตฺเตน ทานาทิปวตฺติสพฺภาวโต สกวาที ปฏิชานาติฯ อิตโร จิตฺตํ อนาทิยิตฺวา กิริยาปวตฺติมตฺตทสฺสเนเนว ลทฺธิํ ปติฏฺฐเปติฯ สา ปน อโยนิโส ปติฏฺฐาปิตตฺตา อปฺปติฏฺฐาปิตา โหตีติฯ

อตฺถิ อรหโต ปุญฺญูปจโยติกถาวณฺณนาฯ

2. นตฺถิ อรหโต อกาลมจฺจูติกถาวณฺณนา

[780] อิทานิ นตฺถิ อรหโต อกาลมจฺจูติกถา นาม โหติฯ ตตฺถ ‘‘นาหํ, ภิกฺขเว, สญฺเจตนิกานํ กมฺมานํ กตานํ อุปจิตานํ อปฏิสํเวทิตฺวา พฺยนฺตีภาวํ วทามี’’ติ (อ. นิ. 10.217) สุตฺตสฺส อตฺถํ อโยนิโส คเหตฺวา ‘‘อรหตา นาม สพฺพกมฺมวิปากํ ปฏิสํเวทยิตฺวาว ปรินิพฺพายิตพฺพํ, ตสฺมา นตฺถิ, อรหโต อกาลมจฺจู’’ติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ ราชคิริกานญฺเจว สิทฺธตฺถิกานญฺจ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ อถ นํ ‘‘สเจ ตสฺส นตฺถิ อกาลมจฺจุ, อรหนฺตฆาตเกน นาม น ภวิตพฺพ’’นฺติ โจเทตุํ นตฺถิ อรหนฺตฆาตโกติ อาหฯ อิตโร อานนฺตริยกมฺมสฺส เจว ตาทิสานญฺจ ปุคฺคลานํ สพฺภาวโต ปฏิกฺขิปติฯ

[781] วิสํ น กเมยฺยาติ ปญฺเห ‘‘ยาว ปุพฺเพ กตกมฺมํ ปริกฺขยํ น คจฺฉติ, ตาว น กมตี’’ติ ลทฺธิยา ปฏิกฺขิปติฯ เสสเมตฺถ ยถาปาฬิเมว นิยฺยาติฯ