เมนู

9. อปริยาปนฺนกถาวณฺณนา

[709-710] อิทานิ อปริยาปนฺนกถา นาม โหติฯ ตตฺถ ยสฺมา ปุถุชฺชโน ฌานลาภี กาเมสุ วีตราโคติ วตฺตพฺโพ โหติ, น ปน วิคตทิฏฺฐิโกติ , ตสฺมา ทิฏฺฐิคตํ อปริยาปนฺนนฺติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ ปุพฺพเสลิยานํ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ เสสเมตฺถ ยถาปาฬิเมว นิยฺยาตีติฯ

อปริยาปนฺนกถาวณฺณนาฯ

จุทฺทสโม วคฺโคฯ

15. ปนฺนรสมวคฺโค

1. ปจฺจยตากถาวณฺณนา

[711-717] อิทานิ ปจฺจยตากถา นาม โหติฯ ตตฺถ โย ธมฺโม เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย, โส เยสํ เหตุปจฺจเยน ปจฺจโย, เตสญฺเญว ยสฺมา อารมฺมณานนฺตรสมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย น โหติ, โย วา อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโย, โส ยสฺมา เตสํเยว อนนฺตรสมนนฺตรปจฺจเยน ปจฺจโย น โหติ, ตสฺมา ปจฺจยตา ววตฺถิตาติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ มหาสงฺฆิกานํ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ เสสเมตฺถ ยถาปาฬิเมว นิยฺยาตีติฯ

ปจฺจยตากถาวณฺณนาฯ

2. อญฺญมญฺญปจฺจยกถาวณฺณนา

[718-719] อิทานิ อญฺญมญฺญปจฺจยกถา นาม โหติฯ ตตฺถ เยสํ สมเย ‘‘อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขารา’’ติ อยเมว ตนฺติ, ‘‘สงฺขารปจฺจยาปิ อวิชฺชา’’ติ อยํ นตฺถิ, ตสฺมา อวิชฺชาว สงฺขารานํ ปจฺจโย, น ปน สงฺขารา อวิชฺชายาติ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ มหาสงฺฆิกานํ; เต สนฺธาย อวิชฺชาสงฺขาราทีนํ อญฺญมญฺญปจฺจยตาปิ อตฺถีติ ทสฺเสตุํ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺส อวิชฺชา สงฺขาเรนาติ เอตฺถ อปุญฺญาภิสงฺขาโรว คหิโตฯ ตสฺมา สงฺขารปจฺจยาปิ อวิชฺชาติ เอตฺถ สหชาตอญฺญมญฺญอตฺถิอวิคตสมฺปยุตฺตวเสน ปจฺจยตา เวทิตพฺพาฯ อุปาทานปจฺจยาปิ ตณฺหาติ เอตฺถ ฐเปตฺวา กามุปาทานํ เสสานิ ตีณิ อุปาทานานิ อวิชฺชาย สงฺขารา วิย ตณฺหาย ปจฺจยา โหนฺตีติ เวทิตพฺพานิฯ เสสํ ยถาปาฬิเมว นิยฺยาติฯ ชรามรณปจฺจยาติ ปุจฺฉา ปรวาทิสฺส, นามรูปํ วิญฺญาณปจฺจยาติ สกวาทิสฺสาติฯ

อญฺญมญฺญปจฺจยกถาวณฺณนาฯ

3. อทฺธากถาวณฺณนา

[720-721] อิทานิ อทฺธากถา นาม โหติฯ ตตฺถ ‘‘ตีณิมานิ, ภิกฺขเว, กถาวตฺถูนี’’ติ (อ. นิ. 3.68) สุตฺตํ นิสฺสาย กาลสงฺขาโต อทฺธา นาม ปรินิปฺผนฺโน อตฺถีติ เยสํ ลทฺธิ; เตสํ ‘‘อทฺธา นาม โกจิ ปรินิปฺผนฺโน นตฺถิ อญฺญตฺร กาลปญฺญตฺติมตฺตาฯ รูปาทโย ปน ขนฺธาว ปรินิปฺผนฺนา’’ติ วิภาคํ ทสฺเสตุํ อทฺธา ปรินิปฺผนฺโนติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ อถ นํ ‘‘สเจ โส ปรินิปฺผนฺโน, รูปาทีสุ อเนน อญฺญตเรน ภวิตพฺพ’’นฺติ โจเทตุํ รูปนฺติอาทิมาหฯ อิตโร ปฏิกฺขิปติฯ เสสํ ยถาปาฬิเมว นิยฺยาตีติฯ

อทฺธากถาวณฺณนาฯ

4. ขณลยมุหุตฺตกถาวณฺณนา

[722-723] ขณลยมุหุตฺตกถาสุปิ เอเสว นโยฯ สพฺเพปิ เหเต ขณาทโย อทฺธาปริยายา เอวาติฯ

ขณลยมุหุตฺตกถาวณฺณนาฯ