8. ชีวิตาโวโรปนกถาวณฺณนา

[648-649] อิทานิ ชีวิตาโวโรปนกถา นาม โหติฯ ตตฺถ ยสฺมา โทสสมฺปยุตฺเตน จิตฺเตน ปาณาติปาโต โหติ, โทโส จ ทิฏฺฐิสมฺปนฺนสฺส อปฺปหีโน, ตสฺมา ‘‘ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน สญฺจิจฺจ ปาณํ ชีวิตา โวโรเปยฺยา’’ติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ ปุพฺพเสลิยาปรเสลิยานํ; เต สนฺธาย ทิฏฺฐิสมฺปนฺโนติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ สญฺจิจฺจ มาตรนฺติอาทิปญฺเหสุ ปน ‘‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส’’ติ สุตฺตภเยน ปฏิกฺขิปติฯ สตฺถริ อคารโวติอาทิ สตฺถาราทีสุ สคารวสฺส สิกฺขาปทสฺส วีติกฺกมาภาวทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ อิตโร ปน อกุสลวเสน ตสฺส อคารโว นาม นตฺถีติ ปฏิกฺขิปิตฺวา สคารวภาวญฺจ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา ปุน อคารโวติ ปุฏฺโฐ เตสุ เตสุ กิจฺเจสุ ปสุตตาย วิกฺขิตฺตานํ อสติยา อมนสิกาเรน เจติเย อภิวาทนปทกฺขิณกรณาภาวํ สนฺธาย ปฏิชานาติฯ ปุน โอหเทยฺยาติอาทินา นเยน ปุฏฺโฐ ตาทิสาย กิริยาย สญฺจิจฺจ อกรณโต ปฏิกฺขิปติฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

ชีวิตาโวโรปนกถาวณฺณนาฯ

9. ทุคฺคติกถาวณฺณนา

[650-652] อิทานิ ทุคฺคติกถา นาม โหติฯ ตตฺถ เย ทุคฺคติญฺจ ทุคฺคติสตฺตานํ รูปาทิอารมฺมณํ ตณฺหญฺจาติ อุภยมฺปิ ทุคฺคตีติ คเหตฺวา ปุน ตถา อวิภชิตฺวา อวิเสเสเนว ‘‘ทิฏฺฐิสมฺปนฺนสฺส ปหีนา ทุคฺคตี’’ติ วทนฺติ, เสยฺยถาปิ อุตฺตราปถกา; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ อาปายิเก รูเป รชฺเชยฺยาติอาทิ ปรวาทิโน ลทฺธิยา ทิฏฺฐิสมฺปนฺนสฺส ทุคฺคติ อปฺปหีนา, ตสฺส วเสน โจเทตุํ วุตฺตํฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวฯ นิรยํ อุปปชฺเชยฺยาติอาทิ ทุคฺคติปหานเมว ทุคฺคติคามินิตณฺหาปหานํ วา ทีเปติ, น ทุคฺคติสตฺตานํ รูปาทิอารมฺมณาย ตณฺหาย ปหานํ, ตสฺมา อสาธกนฺติฯ

ทุคฺคติกถาวณฺณนาฯ

[653] สตฺตมภวิกกถายปิ เอเสว นโยติฯ

ทฺวาทสโม วคฺโคฯ

13. เตรสมวคฺโค

1. กปฺปฏฺฐกถาวณฺณนา

[654-657] อิทานิ กปฺปฏฺฐกถา นาม โหติฯ ตตฺถ เยสํ ‘‘สงฺฆํ สมคฺคํ เภตฺวาน, กปฺปํ นิรยมฺหิ ปจฺจตี’’ติ ‘‘สกลมฺปิ กปฺปํ สงฺฆเภทโก นิรเย ติฏฺฐตี’’ติ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ ราชคิริกานํ; เต สนฺธาย กปฺปฏฺโฐติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ พุทฺโธ จ โลเกติ อิทํ วินา พุทฺธุปฺปาเทน สงฺฆเภทสฺส อภาวทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ กปฺโป จ สณฺฐาติ สงฺโฆ จ ภิชฺชตีติอาทิ ‘‘ยทิ โส สกลํ กปฺปํ ติฏฺฐติ, สณฺฐหนโต ปฏฺฐาย ตํ กมฺมํ กตฺวา ตตฺถ อุปฺปชฺชิตฺวา ติฏฺเฐยฺยา’’ติ ทสฺเสตุํ วุตฺตํฯ อตีตนฺติอาทิ เหฏฺฐา วุตฺตาธิปฺปายเมวฯ กปฺปฏฺโฐ อิทฺธิมาติ ปญฺเห ภาวนามยํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ, ปรสมเย ปนสฺส ชาติมยํ อิทฺธิํ อิจฺฉนฺติ, ตํ สนฺธาย ปฏิชานาติฯ ฉนฺทิทฺธิปาโทติอาทิ ‘‘ชาติมยาย อิทฺธิยา อิทฺธิมาติ ลทฺธิมตฺตเมตํ, กิํ เตน, ยทิ ปนสฺส อิทฺธิ อตฺถิ, อิมินา นเยน อิทฺธิปาทา ภาวิตา ภเวยฺยุ’’นฺติ โจทนตฺถํ วุตฺตํฯ อาปายิโก เนรยิโกติ สุตฺตํ ยํ โส เอกํ กปฺปํ อสีติภาเค กตฺวา ตโต เอกภาคมตฺตํ กาลํ ติฏฺเฐยฺย, ตํ อายุกปฺปํ สนฺธาย วุตฺตํ, ตสฺมา อสาธกนฺติฯ

กปฺปฏฺฐกถาวณฺณนาฯ