เมนู

2. กมฺมกถาวณฺณนา

[633-635] อิทานิ กมฺมกถา นาม โหติฯ ตตฺถ ‘‘นาหํ, ภิกฺขเว, สญฺเจตนิกานํ กมฺมาน’’นฺติ (อ. นิ. 10.217) สุตฺตปทํ นิสฺสาย ‘‘สพฺพํ กมฺมํ สวิปาก’’นฺติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ มหาสํฆิกานํ; เตสํ ‘‘เจตนาหํ, ภิกฺขเว, กมฺมํ วทามี’’ติ (อ. นิ. 6.63) สตฺถารา อวิเสเสน เจตนา ‘‘กมฺม’’นฺติ วุตฺตา; สา จ กุสลากุสลาว สวิปากา, อพฺยากตา อวิปากาติ อิมํ วิภาคํ ทสฺเสตุํ สพฺพํ กมฺมนฺติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ ปุน สพฺพา เจตนาติ ปญฺเหสุ อพฺยากตํ สนฺธาย ปฏิกฺเขโป, กุสลากุสเล สนฺธาย ปฏิญฺญา เวทิตพฺพา วิปากาพฺยากตาติอาทิ สวิปากาวิปากเจตนํ สรูเปน ทสฺเสตุํ วุตฺตํฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวฯ ‘‘นาหํ, ภิกฺขเว’’ติ สุตฺตํ สติ ปจฺจเย ทิฏฺฐธมฺมาทีสุ วิปากปฏิสํเวทนํ สนฺธาย วุตฺตํ, ตสฺมา อสาธกนฺติฯ

กมฺมกถาวณฺณนาฯ

3. สทฺโท วิปาโกติกถาวณฺณนา

[636-637] อิทานิ สทฺโท วิปาโกติกถา นาม โหติฯ ตตฺถ ‘‘โส ตสฺส กมฺมสฺส กตตฺตา อุปจิตตฺตา อุสฺสนฺนตฺตา วิปุลตฺตา พฺรหฺมสฺสโร โหตี’’ติอาทีนิ (ที. นิ. 3.236) อโยนิโส คเหตฺวา ‘‘สทฺโท วิปาโก’’ติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ มหาสํฆิกานํ; เตสํ ‘‘กมฺมสมุฏฺฐานา อรูปธมฺมาว วิปากาติ นามํ ลภนฺติฯ รูปธมฺเมสุ ปนายํ โวหาโร นตฺถี’’ติ ทสฺเสตุํ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ สุขเวทนีโยติอาทิ ‘‘วิปาโก นาม เอวรูโป โหตี’’ติ ทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ ‘‘โส ตสฺส กมฺมสฺสา’’ติ สุตฺตํ ลกฺขณปฏิลาภทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ มหาปุริโส หิ กมฺมสฺส กตตฺตา สุจิปริวาโรปิ โหติ, น จ ปริวาโร วิปาโก, ตสฺมา อสาธกเมตนฺติฯ

สทฺโท วิปาโกติกถาวณฺณนาฯ

4. สฬายตนกถาวณฺณนา

[638-640] อิทานิ สฬายตนกถา นาม โหติฯ ตตฺถ ยสฺมา สฬายตนํ กมฺมสฺส กตตฺตา อุปฺปนฺนํ, ตสฺมา ‘‘วิปาโก’’ติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ มหาสํฆิกานํ; เต สนฺธาย จกฺขายตนํ วิปาโกติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ เสสํ เหฏฺฐา วุตฺตนยเมวฯ สฬายตนํ วิปาโกติ เอตฺถ มนายตนํ สิยา วิปาโกฯ เสสานิ เกวลํ กมฺมสมุฏฺฐานานิ, น วิปาโกฯ ตสฺมา อสาธกเมตนฺติฯ

สฬายตนกถาวณฺณนาฯ