12. ทฺวาทสมวคฺโค

1. สํวโร กมฺมนฺติกถาวณฺณนา

[630-632] อิทานิ สํวโร กมฺมนฺติกถา นาม โหติฯ ตตฺถ ‘‘จกฺขุนา รูปํ ทิสฺวา นิมิตฺตคฺคาหี โหติ, น นิมิตฺตคฺคาหี โหตี’’ติ สุตฺตํ นิสฺสาย ‘‘สํวโรปิ อสํวโรปิ กมฺม’’นฺติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ มหาสํฆิกานํ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ

อถ นํ ยา สกสมเย เจตนา ‘‘กมฺม’’นฺติ วุตฺตา ยถา สา กายวจีมโนทฺวาเรสุ ปวตฺตมานา กายกมฺมาทินามํ ลภติ, ตถา ‘‘ยทิ เต สํวโร กมฺมํ, โสปิ จกฺขุนฺทฺริยาทีสุ ปวตฺตมาโน จกฺขุกมฺมาทินามํ ลเภยฺยา’’ติ โจเทตุํ จกฺขุนฺทฺริยสํวโร จกฺขุกมฺมนฺติอาทิมาหฯ อิตโร ตาทิสํ สุตฺตปทํ อปสฺสนฺโต จตูสุ ทฺวาเรสุ ปฏิกฺขิปิตฺวา ปญฺจเม กายทฺวาเร ปสาทกายํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ, วิญฺญตฺติกายํ สนฺธาย ปฏิชานาติฯ โส หิ ปสาทกายมฺปิ วิญฺญตฺติกายมฺปิ กายินฺทฺริยนฺเตฺวว อิจฺฉติฯ มโนทฺวาเรปิ วิปากทฺวารํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ, กมฺมทฺวารํ สนฺธาย ปฏิชานาติฯ อสํวเรปิ เอเสว นโยฯ ‘‘จกฺขุนา รูปํ ทิสฺวา’’ติ สุตฺตํ เตสุ ทฺวาเรสุ สํวราสํวรเมว ทีเปติ, น ตสฺส กมฺมภาวํ, ตสฺมา อสาธกนฺติฯ

สํวโร กมฺมนฺติกถาวณฺณนาฯ