9. ธมฺมฏฺฐิตตากถาวณฺณนา

[627] อิทานิ ธมฺมฏฺฐิตตากถา นาม โหติฯ ตตฺถ ‘‘ฐิตาว สา ธาตู’’ติ วจนํ นิสฺสาย ‘‘ปฏิจฺจสมุปฺปาทสงฺขาตา ธมฺมฏฺฐิตตา นาม เอกา อตฺถิ, สา จ ปรินิปฺผนฺนา’’ติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ อนฺธกานํ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ อถ นํ ‘‘ยทิ ปรินิปฺผนฺนานํ อวิชฺชาทีนํ อญฺญา ธมฺมฏฺฐิตตา นาม ปรินิปฺผนฺนา อตฺถิ, ตายปิ จ เต ธมฺมฏฺฐิตตาย อญฺญา ฐิตตา ปรินิปฺผนฺนา อาปชฺชตี’’ติ โจเทตุํ ตาย ฐิตตาติอาทิมาหฯ ปรวาที เอวรูปาย ลทฺธิยา อภาเวน ปฏิกฺขิปติฯ ทุติยํ ปุฏฺโฐ อนนฺตรปจฺจยตญฺเจว อญฺญมญฺญปจฺจยตญฺจ สนฺธาย ปฏิชานาติฯ เสสํ เหฏฺฐา วุตฺตนยตฺตา อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

ธมฺมฏฺฐิตตากถาวณฺณนาฯ

10. อนิจฺจตากถาวณฺณนา

[628] อิทานิ อนิจฺจตากถา นาม โหติฯ ตตฺถ ‘‘อนิจฺจานํ รูปาทีนํ อนิจฺจตาปิ รูปาทโย วิย ปรินิปฺผนฺนา’’ติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ อนฺธกานํ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ อถ นํ ‘‘ยทิ เต รูปาทโย วิย อนิจฺจตา ปรินิปฺผนฺนา, ตสฺสาปิ อญฺญาย ปรินิปฺผนฺนาย อนิจฺจตาย ภวิตพฺพ’’นฺติ โจเทตุํ ตาย อนิจฺจตายาติอาทิมาหฯ อิตโร ทฺวินฺนํ อนิจฺจตาย เอกโต อภาเวน ปฏิกฺขิปิตฺวา ปุน ยสฺมา สา อนิจฺจตา นิจฺจา น โหติ, เตเนว อนิจฺเจน สทฺธิํ อนฺตรธายติ, ตสฺมา ปฏิชานาติฯ อถสฺส สกวาที เลโสกาสํ อทตฺวา ยา เตน ทุติยา อนิจฺจตา ปฏิญฺญาตา , ตายปิ ตโต ปรายปีติ ปรมฺปรวเสน อนุปจฺเฉทโทสํ อาโรเปนฺโต ตาย ตาเยวาติอาทิมาหฯ ชรา ปรินิปฺผนฺนาติอาทิ ยสฺมา อุปฺปนฺนสฺส ชรามรณโต อญฺญา อนิจฺจตา นาม นตฺถิ, ตสฺมา อนิจฺจตาวิภาคานุยุญฺชนวเสน วุตฺตํฯ ตตฺราปิ ปรวาทิโน ปุริมนเยเนว ปฏิญฺญา จ ปฏิกฺเขโป จ เวทิตพฺโพฯ

[629] รูปํ ปรินิปฺผนฺนนฺติอาทิ เยสํ สา อนิจฺจตา, เตหิ สทฺธิํ สํสนฺทนตฺถํ วุตฺตํฯ ตตฺถ ‘‘ยถา ปรินิปฺผนฺนานํ รูปาทีนํ อนิจฺจตาชรามรณานิ อตฺถิ, เอวํ ปรินิปฺผนฺนานํ อนิจฺจตาทีนํ ตานิ นตฺถี’’ติ มญฺญมาโน เอกนฺเตน ปฏิกฺขิปติเยวาติฯ

อนิจฺจตากถาวณฺณนาฯ

เอกาทสโม วคฺโคฯ