6. อรูปธาตุกถาวณฺณนา

[517-518] อรูปธาตุกถายปิ อิมินาวุปาเยน อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ อรูปธมฺเมสุ ปน เวทนากฺขนฺธเมว คเหตฺวา เวทนา ภโวติอาทินา นเยเนตฺถ เทสนา กตาฯ ตตฺถ กิํ เต อรูปิโน ธมฺมาติ สงฺขํ คตา เวทนาทีสุ อญฺญตรา โหตีติ เอวมตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ เสสํ เหฏฺฐา วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพนฺติฯ

อรูปธาตุกถาวณฺณนาฯ

7. รูปธาตุยา อายตนกถาวณฺณนา

[519] อิทานิ รูปธาตุยา อายตนกถา นาม โหติฯ ตตฺถ เยสํ ‘‘รูปี มโนมโย สพฺพงฺคปจฺจงฺคี อหีนินฺทฺริโย’’ติ (ที. นิ. 1.87) สุตฺตํ นิสฺสาย พฺรหฺมกายิกานํ ฆานาทินิมิตฺตานิปิ อายตนาเนวาติ กปฺเปตฺวา สฬายตนิโก เตสํ อตฺตภาโวติ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ อนฺธกานญฺเจว สมฺมิติยานญฺจ; เต สนฺธาย สฬายตนิโกติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ลทฺธิวเสน ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ อถ นํ ยํ ตตฺถ อายตนํ นตฺถิ, ตสฺส วเสน โจเทตุํ อตฺถิ ตตฺถ ฆานายตนนฺติอาทิ อารทฺธํฯ ตโต ปรวาที ยํ ตตฺถ อชฺฌตฺติกานํ ติณฺณํ อายตนานํ ฆานาทิกํ สณฺฐานนิมิตฺตํ ตเทว อายตนนฺติ ลทฺธิยา ปฏิชานาติฯ พาหิรานํ คนฺธายตนาทีนํ วเสน ปุฏฺโฐ ฆานปฺปสาทาทโย ตตฺถ น อิจฺฉติ, ตสฺมา เตสํ โคจรํ ปฏิเสเธนฺโต ปฏิกฺขิปติฯ ปฏิโลมปญฺหสํสนฺทนปญฺเหสุปิ อิมินาวุปาเยน อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ

[521] อตฺถิ ตตฺถ ฆานายตนํ อตฺถิ คนฺธายตนํ เตน ฆาเนน ตํ คนฺธํ ฆายตีติ ตสฺมิํเยว ปรสมเย เอกจฺเจ อาจริเย สนฺธาย วุตฺตํฯ เต กิร ตตฺถ ฉ อชฺฌตฺติกานิ อายตนานิ ปริปุณฺณานิ อิจฺฉนฺติ, อายตเนน จ นาม สกิจฺจเกน ภวิตพฺพนฺติ เตหิ ฆานาทีหิ เต คนฺธาทโย ฆายนฺติ สายนฺติ ผุสนฺตีติปิ อิจฺฉนฺติฯ ตํ ลทฺธิํ สนฺธาย ปรวาที อามนฺตาติ ปฏิชานาติฯ

[522] อตฺถิ ตตฺถ มูลคนฺโธติอาทีนิ ปน ปุฏฺโฐ อตฺถิภาวํ สาเธตุํ อสกฺโกนฺโต ปฏิกฺขิปติฯ นนุ อตฺถิ ตตฺถ ฆานนิมิตฺตนฺติอาทิ สณฺฐานมตฺตสฺเสว สาธกํ, น อายตนสฺส, ตสฺมา อุทาหฏมฺปิ อนุทาหฏสทิสเมวาติฯ

รูปธาตุยา อายตนกถาวณฺณนาฯ

8. อรูเป รูปกถาวณฺณนา

[524-526] อิทานิ อรูเป รูปกถา นาม โหติฯ ตตฺถ เยสํ ‘‘วิญฺญาณปจฺจยา นามรูป’’นฺติ วจนโต อารุปฺปภเวปิ โอฬาริกรูปา นิสฺสฏํ สุขุมรูปํ อตฺถีติ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ อนฺธกานํ; เต สนฺธาย อตฺถิ รูปนฺติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

อรูเป รูปกถาวณฺณนาฯ