ตโต ฉลวเสน ยทิ สํวโร นตฺถิ, สพฺเพ เทวา ปาณาติปาติโนติอาทิปุจฺฉา ปรวาทิสฺสฯ เทวานํ เวรสมุทาจารสฺส อภาเวน ปฏิกฺเขโป สกวาทิสฺสฯ นเหวนฺติ วจนมตฺตํ คเหตฺวา ลทฺธิปติฏฺฐาปนํ ปรวาทิสฺสฯ เอวํ ปติฏฺฐิตา ปน ลทฺธิ อปฺปติฏฺฐิตาว โหตีติฯ

สํวรกถาวณฺณนาฯ

11. อสญฺญกถาวณฺณนา

[381] อิทานิ อสญฺญกถา นาม โหติฯ ตตฺถ เยสํ ‘‘สงฺขารปจฺจยา วิญฺญาณ’’นฺติ วจนโต วินา วิญฺญาเณน ปฏิสนฺธิ นาม นตฺถิฯ ‘‘สญฺญุปฺปาทา จ ปน เต เทวา ตมฺหา กายา จวนฺตี’’ติ วจนโต อสญฺญสตฺตานมฺปิ จุติปฏิสนฺธิกฺขเณ สญฺญา อตฺถีติ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ เอตรหิ อนฺธกานํ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ ตโต นํ สกวาที ‘‘กิํ เต ตํ ฐานํ สญฺญาภโว’’ติอาทีหิ โจเทตุํ สญฺญาภโว สญฺญาคตีติอาทิมาหฯ ตํ สพฺพํ ตโต ปรญฺจ ปาฬินเยเนว เวทิตพฺพนฺติฯ

อสญฺญกถาวณฺณนาฯ

12. เนวสญฺญานาสญฺญายตนกถาวณฺณนา

[384] อิทานิ เนวสญฺญานาสญฺญายตนกถา นาม โหติฯ ตตฺถ เยสํ ‘‘เนวสญฺญานาสญฺญายตน’’นฺติ วจนโต น วตฺตพฺพํ ‘‘ตสฺมิํ ภเว สญฺญา อตฺถี’’ติ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ เอตรหิ อนฺธกานํ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ เสสเมตฺถ สพฺพํ ปาฬินเยเนว เวทิตพฺพนฺติฯ

เนวสญฺญานาสญฺญายตนกถาวณฺณนาฯ

ตติโย วคฺโคฯ

4. จตุตฺถวคฺโค

1. คิหิสฺส อรหาติกถาวณฺณนา

[387] อิทานิ คิหิสฺส อรหาติ กถา นาม โหติฯ ตตฺถ เยสํ ยสกุลปุตฺตาทีนํ คิหิพฺยญฺชเน ฐิตานํ อรหตฺตปฺปตฺติํ ทิสฺวา ‘‘คิหิ อสฺส อรหา’’ติ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ เอตรหิ อุตฺตราปถกานํ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺสฯ ตตฺถ คิหิสฺสาติ โย คิหิสํโยชนสมฺปยุตฺตตาย คิหิ, โส อรหํ อสฺสาติ อตฺโถฯ ปรวาที ปน อธิปฺปายํ อสลฺลกฺเขตฺวา คิหิพฺยญฺชนมตฺตเมว ปสฺสนฺโต ปฏิชานาติฯ อิทานิสฺส ‘‘คิหิ นาม คิหิสํโยชเนน โหติ, น พฺยญฺชนมตฺเตนฯ ยถาห ภควา –

‘อลงฺกโต เจปิ สมํ จเรยฺย,

สนฺโต ทนฺโต นิยโต พฺรหฺมจารี;

สพฺเพสุ ภูเตสุ นิธาย ทณฺฑํ,

โส พฺราหฺมโณ โส สมโณ ส ภิกฺขู’’’ติฯ (ธ. ป. 142);

อิมํ นยํ ทสฺเสตุํ อตฺถิ อรหโตติอาทิ อารทฺธํฯ ตํ สพฺพํ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

คิหิสฺส อรหาติกถาวณฺณนาฯ