5. อฏฺฐมกกถาวณฺณนา
[368] อิทานิ อฏฺฐมกกถา นาม โหติฯ ตตฺถ เยสํ อนุโลมโคตฺรภุมคฺคกฺขเณ กิเลสานํ สมุทาจาราภาวโต อฏฺฐมกสฺส โสตาปตฺติมคฺคฏฺฐปุคฺคลสฺส ทฺเว ปริยุฏฺฐานา ปหีนาติ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ เอตรหิ อนฺธกานญฺเจว สมฺมิติยานญฺจ; เตสํ อญฺญตรํ สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, มคฺคกฺขณโต ปฏฺฐาย ทิฏฺฐิยา อนุปฺปตฺติํ สนฺธาย ปฏิญฺญา อิตรสฺสฯ ตโต ยสฺมา ทิฏฺฐิ นาเมสา โสตาปนฺนสฺเสว ปหีนา, น มคฺคฏฺฐสฺส, ตสฺมา อฏฺฐมโก ปุคฺคโล โสตาปนฺโนติ อนุโยโค สกวาทิสฺสฯ วิจิกิจฺฉาปญฺเหปิ เอเสว นโยฯ อนุสยปญฺเห ปริยุฏฺฐานโต อญฺโญ อนุสโยติ เตสํ ลทฺธิ, ตสฺมา ‘‘น เหว’’นฺติ ปฏิกฺขิตฺตํฯ
สีลพฺพตปรามาสปญฺเหปิ สีลพฺพตปรามาสปริยุฏฺฐานนฺติ โวหารํ น ปสฺสติ, ตสฺมา ปฏิกฺขิปติฯ ปริยุฏฺฐานเมวสฺส ปหีนนฺติ ลทฺธิฯ
[369] มคฺโค ภาวิโตติ ปญฺเห ตสฺมิํ ขเณ ภาเวติ, น ภาวิโตฯ ตสฺมา ปฏิกฺขิปติฯ อมคฺเคนาติอาทิอนุโยเค ปฐมมคฺเคเนว ปหีนภาวํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติฯ ยทิ หิ อมคฺเคน ปหีเยถ, โคตฺรภุปุคฺคลาทีนมฺปิ ปหีเยถาติ อาปชฺชนโตฯ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ ปุจฺฉา ปรวาทิสฺส, วิสฺสชฺชนํ สกวาทิสฺสฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ
อฏฺฐมกกถาวณฺณนาฯ