นนุ อปฺปฏิสงฺขานิรุทฺธา สงฺขาราติ ปุจฺฉา ปรวาทิสฺส ฯ ตตฺถ ภคฺคานํ ปุน อภญฺชนโต อปฺปฏิสงฺขานิรุทฺธานํ วา อริยมคฺเค อุปฺปนฺเน ตถา นิรุชฺฌนโตว สกวาที อจฺจนฺตภคฺคตํ ปฏิชานาติฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

นิโรธกถาวณฺณนาฯ

ทุติโย วคฺโคฯ

3. ตติยวคฺโค

1. พลกถาวณฺณนา

[354] อิทานิ พลกถา นาม โหติฯ ตตฺถ เยสํ อนุรุทฺธสํยุตฺเต ‘‘อิเมสญฺจ ปนาหํ, อาวุโส, จตุนฺนํ สติปฏฺฐานานํ ภาวิตตฺตา พหุลีกตตฺตา ฐานญฺจ ฐานโต อฏฺฐานญฺจ อฏฺฐานโต ยถาภูตํ ปชานามี’’ติอาทีนิ (สํ. นิ. 5.913) ทสสุตฺตานิ อโยนิโส คเหตฺวา ‘‘ตถาคตพลํ สาวกสาธารณ’’นฺติ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ เอตรหิ อนฺธกานํ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ลทฺธิยํ ฐตฺวา ปฏิญฺญา ปรวาทิสฺสฯ ตถาคตพลญฺจ นาเมตํ สาวเกหิ สาธารณมฺปิ อตฺถิ อสาธารณมฺปิ สาธารณาสาธารณมฺปิฯ ตตฺถ อาสวานํ ขเย ญาณํ สาธารณํฯ อินฺทฺริยปโรปริยตฺติญาณํ อสาธารณํฯ เสสํ สาธารณญฺจ อสาธารณญฺจฯ ฐานาฏฺฐานาทีนิ หิ สาวกา ปเทเสน ชานนฺติ, ตถาคตา นิปฺปเทเสนฯ อิติ ตานิ อุทฺเทสโต สาธารณานิ, น นิทฺเทสโตฯ อยํ ปน อวิเสเสน สพฺพมฺปิ สาธารณนฺติ อาหฯ ตเมนํ ตโต วิเวเจตุํ ตถาคตพลํ สาวกพลนฺติ ปุน อนุโยโค อารทฺโธฯ ตตฺถ ปฐมปญฺเห นิทฺเทสโต สพฺพาการวิสยตํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติฯ ทุติยปญฺเห อุทฺเทสโต ฐานาฏฺฐานมตฺตาทิชานนวเสน ปฏิชานาติฯ ตญฺเญวาติอาทิปญฺเหสุ สพฺพากาเรน นินฺนานากรณตาย อภาเวน ปฏิกฺขิปติฯ ปุพฺพโยโค จ ปุพฺพจริยา จ อตฺถโต เอกํ, ตถา ธมฺมกฺขานญฺจ ธมฺมเทสนา จฯ

อินฺทฺริยปโรปริยตฺติปญฺเห เอกเทเสน สาธารณตํ สนฺธาย สาวกวิสเย ปฏิชานาติฯ