โส ปน ตํ อตฺตโน ลทฺธิํ คเหตฺวา สมยวิมุตฺโต ปริหายติ, อิตโร น ปริหายตี’’ติ อาหฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวฯ

อริยปุคฺคลสํสนฺทนปริหานิวณฺณนาฯ

3. สุตฺตสาธนปริหานิวณฺณนา

[265] อิทานิ สุตฺตสาธนา โหติฯ ตตฺถ อุจฺจาวจาติ อุตฺตมหีนเภทโต อุจฺจา จ อวจา จฯ ปฏิปาทาติ ปฏิปทาฯ สมเณน ปกาสิตาติ พุทฺธสมเณน โชติตาฯ สุขาปฏิปทา หิ ขิปฺปาภิญฺญา อุจฺจาฯ ทุกฺขาปฏิปทา ทนฺธาภิญฺญา อวจาฯ อิตรา ทฺเว เอเกนงฺเคน อุจฺจา, เอเกน อวจาฯ ปฐมํ วุตฺตา เอว วา อุจฺจา, อิตโร ติสฺโสปิ อวจาฯ ตาย เจตาย อุจฺจาวจาย ปฏิปทาย น ปารํ ทิคุณํ ยนฺติ, เอกมคฺเคน ทฺวิกฺขตฺตุํ นิพฺพานํ น คจฺฉนฺตีติ อตฺโถฯ กสฺมา? เยน มคฺเคน เย กิเลสา ปหีนา, เตน เตสํ ปุน อปฺปหาตพฺพโตฯ เอเตน ปริหานิธมฺมาภาวํ ทีเปติฯ นยิทํ เอกคุณํ มุตนฺติ ตญฺจ อิทํ ปารํ เอกวารํเยว ผุสนารหํ น โหติฯ กสฺมา? เอเกน มคฺเคน สพฺพกิเลสานํ อปฺปหานโตฯ เอเตน เอกมคฺเคเนว อรหตฺตาภาวํ ทีเปติฯ

อตฺถิ ฉินฺนสฺส เฉทิยนฺติ ฉินฺนสฺส กิเลสวฏฺฏสฺส ปุน ฉินฺทิตพฺพํ กิญฺจิ อตฺถีติ ปุจฺฉติฯ อิตโร ติกฺขินฺทฺริยํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปิตฺวา ปุน ปุฏฺโฐ มุทินฺทฺริยํ สนฺธาย ปฏิชานาติฯ สกวาที สุตฺตํ อาหริตฺวา นตฺถิภาวํ ทสฺเสติฯ ตตฺถ โอฆปาโสติ กิเลโสโฆ เจว กิเลสปาโส จฯ

[266] กตสฺส ปฏิจโยติ ภาวิตสฺส มคฺคสฺส ปุน ภาวนาฯ อิธาปิ ปฏิกฺเขปปฏิชานนานิ ปุริมนเยเนว เวทิตพฺพานิฯ

[267] ปริหานาย สํวตฺตนฺตีติ ปรวาทินา อาภเต สุตฺเต ปญฺจ ธมฺมา อปฺปตฺตปริหานาย เจว โลกิยสมาปตฺติปริหานาย จ สํวตฺตนฺติฯ โส ปน ปตฺตสฺส อรหตฺตผลสฺส ปริหานาย สลฺลกฺเขติฯ เตเนว อตฺถิ อรหโต กมฺมารามตาติ อาหฯ