10. ปญฺญตฺตานุโยควณฺณนา

[61-66] อิทานิ ปญฺญตฺตานุโยโค นาม โหติฯ รูปธาตุยา หิ ปุคฺคลวาที รูปิํ ปุคฺคลํ ปญฺญเปติ, ตถา อรูปธาตุยา อรูปิํฯ ตสฺส ตํ ลทฺธิํ ภินฺทิตุํ สพฺพาปิ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฏิญฺญา จ ปฏิกฺเขโป จ อิตรสฺส ฯ โส หิ รูปีติ วุตฺเต รูปกายสพฺภาวโต เจว ตถารูปาย จ ปญฺญตฺติยา อตฺถิตาย ปฏิชานาติฯ กามีติ วุตฺเต วีตราคสพฺภาวโต เจว ตถารูปาย จ ปญฺญตฺติยา นตฺถิตาย ปฏิกฺขิปติฯ อรูปีติ วุตฺเตปิ อรูปกฺขนฺธสพฺภาวโต เจว ตถารูปาย จ ปญฺญตฺติยา อตฺถิตาย ปฏิชานาติฯ ทฺวีสุปิ นเยสุ สตฺโตติ ปุคฺคลสฺส เววจนวเสน วุตฺตํฯ

[67] อิทานิ ยสฺมา โส ‘‘กาเย กายานุปสฺสี’’ติ อาคตฏฺฐาเน อญฺโญ กาโย อญฺโญ ปุคฺคโลติ อิจฺฉติ, ตสฺมา ตํ ลทฺธิํ ภินฺทิตุํ กาโยติ วา สรีรนฺติ วาติอาทิ สกวาทีปุจฺฉา โหติฯ ตตฺถ กายํ อปฺปิยํ กริตฺวาติ กายํ อปฺเปตพฺพํ อลฺลียาเปตพฺพํ เอกีภาวํ อุปเนตพฺพํ อวิภชิตพฺพํ กตฺวา ปุจฺฉามีติ อตฺโถฯ เอเสเสติ เอโส โสเยวฯ เอเส เอเสติปิ ปาโฐฯ เอโส เอโสเยวาติ อตฺโถฯ เอกฏฺเฐติ เอกฏฺโฐฯ สเม สมภาเค ตชฺชาเตติ สโม สมภาโค ตชฺชาติโกฯ วจนมตฺเตเยเวตฺถ เภโทฯ อตฺถโต ปน กาโยว เอโสติ ปุจฺฉติฯ ปรวาที นานตฺตํ อปสฺสนฺโต อามนฺตาติ ปฏิชานาติฯ ปุคฺคโลติ วา ชีโวติ วาติ ปุจฺฉายปิ เอเสว นโยฯ อญฺโญ กาโยติ ปุฏฺโฐ ปน กายานุปสฺสนาย เอวํลทฺธิกตฺตา ปฏิชานาติฯ อญฺญํ ชีวนฺติ ปุฏฺโฐ ปน อาหจฺจ ภาสิตํ สุตฺตํ ปฏิกฺขิปิตุํ อสกฺโกนฺโต อวชานาติฯ ตโต ปรํ ‘‘อาชานาหิ นิคฺคห’’นฺติอาทิ อุตฺตานตฺถเมวฯ

[68] ปรวาทีปกฺเข ปน อญฺโญ กาโย อญฺโญ ปุคฺคโลติ ปุฏฺโฐ สกวาที ฐปนียปญฺหตฺตา ปฏิกฺขิปติ, ปรวาที ฉลวเสน ปฏิกมฺมํ กโรติฯ ตมฺปิ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

ปญฺญตฺตานุโยควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

11. คติอนุโยควณฺณนา

[69-72] อิทานิ คติปริวตฺตนมุเขน จุติปฏิสนฺธิอนุโยโค โหติฯ ตตฺถ ยสฺมา ปุคฺคลวาที ‘‘ส สตฺตกฺขตฺตุปรมํ สนฺธาวิตฺวาน ปุคฺคโล’’ติอาทีนิ (สํ. นิ. 2.133; อิติวุ. 24) สุตฺตานิ นิสฺสาย ปุคฺคโล สนฺธาวตีติ ลทฺธิํ คเหตฺวา โวหรติ , ตสฺมาสฺส ตํ ลทฺธิํ ภินฺทิตุํ สนฺธาวตีติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺสฯ ตตฺถ สนฺธาวตีติ สํสรติ คมนาคมนํ กโรติฯ อตฺตโน ลทฺธิวเสน ปฏิญฺญา ปรวาทิสฺสฯ โส ปุคฺคโลติอาทโย อนุโยโคปิ สกวาทิสฺส, ปฏิกฺเขโป อิตรสฺสฯ ตตฺถ โสติ โสเยวาติ อตฺโถฯ เอวํ ปน อนุยุตฺโต สสฺสตทิฏฺฐิภเยน ปฏิกฺขิปติฯ อญฺโญติ ปุฏฺโฐ อุจฺเฉททิฏฺฐิภเยนฯ โส จ อญฺโญ จาติ ปุฏฺโฐ เอกจฺจสสฺสตทิฏฺฐิภเยนฯ เนว โส น อญฺโญติ ปุฏฺโฐ อมราวิกฺเขปทิฏฺฐิภเยนฯ ปุน จตฺตาโรปิ ปญฺเห เอกโต ปุฏฺโฐ จตุนฺนมฺปิ ทิฏฺฐีนํ ภเยน ปฏิกฺขิปิตฺวา ปุน ยานิสฺส สุตฺตานิ นิสฺสาย ลทฺธิ อุปฺปนฺนา ตานิ ทสฺเสนฺโต เตน หิ ปุคฺคโล สนฺธาวตีติอาทิมาหฯ

[76] ปุน สกวาทินา ‘‘ยฺวายํ ตว ลทฺธิยา สนฺธาวติ, กิํ โส อสฺมิญฺจ ปรสฺมิญฺจ โลเก เอโกเยวา’’ติ อธิปฺปาเยน สฺเววาติ นิยเมตฺวา ปุฏฺโฐ สสฺสตภยา ปฏิกฺขิปิตฺวา ปุน ทฬฺหํ กตฺวา ตเถว ปุฏฺโฐ ยสฺมา โส ปุคฺคโลว น อญฺโญ ภาโว, ‘‘โส ตโต จุโต อิธูปปนฺโน’’ติอาทิสุตฺตมฺปิ (ปารา. 12; ที. นิ. 1.245) อตฺถิ, ตสฺมา ปฏิชานาติฯ สฺเวว มนุสฺโสติ ปุฏฺโฐ มนุสฺสสฺเสว เทวตฺตาภาวโต ปฏิกฺขิปติฯ

[77] ปุน ปุฏฺโฐ ‘‘อหํ เตน สมเยน สุเนตฺโต นาม สตฺถา อโหสิ’’นฺติอาทิสุตฺตวเสน (อ. นิ. 7.66 อตฺถโต สมานํ) ปฏิชานาติฯ อถสฺส สกวาที เทวมนุสฺสุปปตฺตีนํ นานตฺตโต วจนํ มิจฺฉาติ ปกาเสนฺโต มนุสฺโส หุตฺวาติอาทิมาหฯ

[78] ตตฺถ เหวํ มรณํ น เหหิตีติ เอวํ สนฺเต มรณํ น ภวิสฺสตีติ อตฺโถฯ อิโต ปรํ ยกฺโข เปโตติ อตฺตภาวนานตฺตวเสน อนุโยคนานตฺตํ เวทิตพฺพํฯ

[82] ขตฺติโยติอาทีนิ ชาติวเสน เจว องฺคเวกลฺลาทิวเสน จ วุตฺตานิฯ