[37-45] ปรวาทีปกฺเขปิ รูปํ อุปลพฺภตีติ อนุโลมวเสเนว รูปเวทนาทีนํ อญฺญตฺตปฏิญฺญํ กาเรตฺวา ปุน อตฺถิ ปุคฺคโลติ สุตฺตํ นิสฺสาย ฉลวเสน ปุคฺคลสฺส รูปาทีหิ อุปลทฺธิสามญฺญํ อาโรเปตฺวา อญฺญตฺตานุโยโค กโตฯ เสสมิธาปิ อตฺถโต อุตฺตานเมวฯ ธมฺมโตปิ สกวาทีปกฺเข วุตฺตนเยน วีสาธิกานิ นว ปฏิกมฺมปญฺจกสตานิ ทสฺสิตานิฯ

รูปาทีหิ สทฺธิํ โอปมฺมวเสน สจฺจิกฏฺฐสํสนฺทนํฯ

7. จตุกฺกนยสํสนฺทนวณฺณนา

[46-52] อิทานิ ยํ สจฺจิกฏฺฐปรมตฺเถน อุปลพฺภติ, เตน ยสฺมา รูปาทีสุ สตฺตปญฺญาสาย สจฺจิกฏฺฐปรมตฺเถสุ อญฺญตเรน ภวิตพฺพํ; รูปาทินิสฺสิเตน วา, อญฺญตฺร วา รูปาทีหิ, รูปาทีนํ วา นิสฺสเยน, ตสฺมา อิมินา จตุกฺกนเยน สจฺจิกฏฺฐสํสนฺทนํ อารทฺธํฯ ตตฺถ รูปํ ปุคฺคโลติ อนุโยโค สกวาทิสฺส, อุจฺเฉททิฏฺฐิภเยน น เหวาติ ปฏิกฺเขโป ปรวาทิสฺส, นิคฺคหาโรปนํ สกวาทิสฺสฯ กิํ ปเนตํ ยุตฺตํ, นนุ รูปํ เวทนาติ วุตฺตมฺปิ ปฏิกฺขิปิตพฺพเมวาติ? อาม ปฏิกฺขิปิตพฺพํฯ ตํ ปน รูปโต เวทนาย อญฺญสภาวสพฺภาวโต, น อญฺญตฺตาภาวโตฯ อยญฺจ รูปาทีสุ เอกธมฺมโตปิ ปุคฺคลสฺส อญฺญตฺตํ น อิจฺฉติ, ตสฺมา ยุตฺตํฯ อยญฺจ อนุโยโค รูปํ ปุคฺคโล…เป.… อญฺญาตาวินฺทฺริยํ ปุคฺคโลติ สกลํ ปรมตฺถสจฺจํ สนฺธาย อารทฺโธฯ สกลํ ปน ปจฺจตฺตลกฺขณวเสน เอกโต วตฺตุํ น สกฺกาติ ตนฺติวเสน อนุโยคลกฺขณมตฺตเมตํ ฐปิตํฯ เตน วิญฺญู อตฺถํ วิภาเวนฺติฯ วาทกาเมน ปน อิมํ ลกฺขณํ คเหตฺวา ยถา ยถา ปรวาทิสฺส โอกาโส น โหติ, ตถา ตถา วตฺตพฺพํฯ อิติ ตนฺติวเสน อนุโยคลกฺขณสฺส ฐปิตตฺตาปิ ยุตฺตเมวฯ อิมินา นเยน สพฺพานุโยเคสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ