เมนู

ยสฺมา ปน รูปธาตุปริยาปนฺนานํ สตฺตานํ ฆานายตนาทีนํ อภาเวน คนฺธายตนาทีนิ อายตนาทิกิจฺจํ น กโรนฺติ, ตสฺมา รูปธาตุยา ฉ อายตนานิ, นว ธาตุโยติอาทิ วุตฺตํ ฯ ยสฺมา จ โอกาสวเสน วา สตฺตุปฺปตฺติวเสน วา อปริยาปนฺนธาตุ นาม นตฺถิ, ตสฺมา อปริยาปนฺนธาตุยาติ อวตฺวา ยํ ยํ อปริยาปนฺนํ ตํ ตเทว ทสฺเสตุํ อปริยาปนฺเน กติ ขนฺธาติอาทิ วุตฺตํฯ

3. ปริยาปนฺนาปริยาปนฺนวารวณฺณนา

[999] ตติยวาเร กามธาตุปริยาปนฺนาติ กามธาตุภชนฏฺเฐน ปริยาปนฺนา; ตํนิสฺสิตา ตทนฺโตคธา กามธาตุตฺเวว สงฺขํ คตาติ อตฺโถฯ เสสปเทสุปิ เอเสว นโยฯ ปริยาปนฺนาติ ภววเสน โอกาสวเสน จ ปริจฺฉินฺนาฯ อปริยาปนฺนาติ ตถา อปริจฺฉินฺนาฯ

4. ธมฺมทสฺสนวารวณฺณนา

[1007] จตุตฺถวาเร เอกาทสายตนานีติ สทฺทายตนวชฺชานิฯ ตญฺหิ เอกนฺเตน ปฏิสนฺธิยํ นุปฺปชฺชติฯ อิมินา นเยน สพฺพตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ สตฺตเก ‘‘เทวานํ อสุราน’’นฺติ คติวเสน อวตฺวา อวิเสเสน คพฺภเสยฺยกานนฺติ วุตฺตํฯ ตสฺมา ยตฺถ ยตฺถ คพฺภเสยฺยกา สมฺภวนฺติ ตตฺถ ตตฺถ เตสํ สตฺตายตนานิ เวทิตพฺพานิฯ ตถา ธาตุโยฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวฯ ปญฺจมวาเร ยํ วตฺตพฺพํ ตํ ธมฺมสงฺคหฏฺฐกถายํ วุตฺตเมวฯ

6. อุปฺปาทกกมฺมอายุปฺปมาณวารวณฺณนา

(1.) อุปฺปาทกกมฺมํ

[1021] ฉฏฺฐวาเร ปญฺจหิ กามคุเณหิ นานปฺปกาเรหิ วา อิทฺธิวิเสเสหิ ทิพฺพนฺตีติ เทวาสมฺมุติเทวาติ ‘เทโว, เทวี’ติ เอวํ โลกสมฺมุติยา เทวาฯ อุปปตฺติเทวาติ เทวโลเก อุปฺปนฺนตฺตา อุปปตฺติยา เทวาฯ วิสุทฺธิเทวาติ สพฺเพสํ เทวานํ ปูชารหา สพฺพกิเลสวิสุทฺธิยา เทวาฯ ราชาโนติ มุทฺธาภิสิตฺตขตฺติยาฯ เทวิโยติ เตสํ มเหสิโยฯ กุมาราติ อภิสิตฺตราชูนํ อภิสิตฺตเทวิยา กุจฺฉิสฺมิํ อุปฺปนฺนกุมาราฯ