เมนู

เอวเมตสฺมิํ ปญฺหาปุจฺฉเกปิ นิพฺพตฺติตโลกุตฺตราว โพชฺฌงฺคา กถิตา ฯ สมฺมาสมฺพุทฺเธน หิ สุตฺตนฺตภาชนียสฺเสว ปฐมนยสฺมิํ โลกิยา, ทุติยตติเยสุ โลกิยโลกุตฺตรมิสฺสกา โพชฺฌงฺคา กถิตาฯ อภิธมฺมภาชนียสฺส ปน จตูสุปิ นเยสุ อิมสฺมิญฺจ ปญฺหาปุจฺฉเก โลกุตฺตราเยวาติ เอวมยํ โพชฺฌงฺควิภงฺโคปิ เตปริวฏฺฏํ นีหริตฺวาว ภาเชตฺวา ทสฺสิโตติฯ

สมฺโมหวิโนทนิยา วิภงฺคฏฺฐกถาย

โพชฺฌงฺควิภงฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

11. มคฺคงฺควิภงฺโค

1. สุตฺตนฺตภาชนียวณฺณนา

[486] อิทานิ ตทนนฺตเร มคฺควิภงฺเค อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโคติอาทิ สพฺพํ สจฺจวิภงฺเค ทุกฺขนิโรธคามินีปฏิปทานิทฺเทเส วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํฯ ภาวนาวเสน ปาฏิเยกฺกํ ทสฺสิเต ทุติยนเยปิ สมฺมาทิฏฺฐิํ ภาเวติ วิเวกนิสฺสิตนฺติอาทิ สพฺพํ โพชฺฌงฺควิภงฺเค วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํฯ เอวมิทํ ทฺวินฺนมฺปิ นยานํ วเสน สุตฺตนฺตภาชนียํ โลกิยโลกุตฺตรมิสฺสกเมว กถิตํฯ

2. อภิธมฺมภาชนียวณฺณนา

[490] อภิธมฺมภาชนีเย ‘อริโย’ติ อวตฺวา อฏฺฐงฺคิโก มคฺโคติ วุตฺตํฯ เอวํ อวุตฺเตปิ อยํ อริโย เอวฯ ยถา หิ มุทฺธาภิสิตฺตสฺส รญฺโญ มุทฺธาภิสิตฺตาย เทวิยา กุจฺฉิสฺมิํ ชาโต ปุตฺโต ราชปุตฺโตติ อวุตฺเตปิ ราชปุตฺโตเยว โหติ, เอวมยมฺปิ อริโยติ อวุตฺเตปิ อริโย เอวาติ เวทิตพฺโพฯ เสสมิธาปิ สจฺจวิภงฺเค วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํฯ

[493] ปญฺจงฺคิกวาเรปิ อฏฺฐงฺคิโกติ อวุตฺเตปิ อฏฺฐงฺคิโก เอว เวทิตพฺโพฯ โลกุตฺตรมคฺโค หิ ปญฺจงฺคิโก นาม นตฺถิฯ อยเมตฺถ อาจริยานํ สมานตฺถกถาฯ วิตณฺฑวาที ปนาห – ‘‘โลกุตฺตรมคฺโค อฏฺฐงฺคิโก นาม นตฺถิ, ปญฺจงฺคิโกเยว โหตี’’ติฯ โส ‘‘สุตฺตํ อาหราหี’’ติ วุตฺโต อทฺธา อญฺญํ อปสฺสนฺโต อิมํ มหาสฬายตนโต สุตฺตปฺปเทสํ อาหริสฺสติ ‘‘ยา ตถาภูตสฺส ทิฏฺฐิ, สาสฺส โหติ สมฺมาทิฏฺฐิฯ โย ตถาภูตสฺส สงฺกปฺโป, วายาโม, สติ, โย ตถาภูตสฺส สมาธิ, สฺวาสฺส โหติ สมฺมาสมาธิฯ ปุพฺเพว โข ปนสฺส กายกมฺมํ วจีกมฺมํ อาชีโว สุปริสุทฺโธ โหตี’’ติฯ

ตโต ‘‘เอตสฺส อนนฺตรํ สุตฺตปทํ อาหรา’’ติ วตฺตพฺโพฯ