อิติ เอกาว มคฺคสมฺปยุตฺตา สติ จตุกิจฺจสาธนฏฺเฐน จตฺตาริ นามานิ ลภติฯ เตน วุตฺตํ – ‘โลกุตฺตรมคฺคกฺขเณ ปน เอกจิตฺเตเยว ลพฺภนฺตี’ติฯ

สุตฺตนฺตภาชนียวณฺณนาฯ

2. อภิธมฺมภาชนียวณฺณนา

[374] อภิธมฺมภาชนีเย โลกุตฺตรสติปฏฺฐานวเสน เทสนาย อารทฺธตฺตา ยถา กายาทิอารมฺมเณสุ โลกิยสติปฏฺฐาเนสุ ตนฺติ ฐปิตา, เอวํ อฏฺฐเปตฺวา สพฺพานิปิ กายานุปสฺสาทีนิ สติปฏฺฐานานิ ธมฺมสงฺคณิยํ (ธ. ส. 355 อาทโย) วิภตฺตสฺส เทสนานยสฺส มุขมตฺตเมว ทสฺเสนฺเตน นิทฺทิฏฺฐานิฯ

ตตฺถ นยเภโท เวทิตพฺโพฯ กถํ? กายานุปสฺสนาย ตาว โสตาปตฺติมคฺเค ฌานาภินิเวเส สุทฺธิกปฏิปทา, สุทฺธิกสุญฺญตา, สุญฺญตปฏิปทา, สุทฺธิกอปฺปณิหิตํ, อปฺปณิหิตปฏิปทาติ อิเมสุ ปญฺจสุ ฐาเนสุ ทฺวินฺนํ ทฺวินฺนํ จตุกฺกปญฺจกนยานํ วเสน ทส นยา โหนฺติฯ เอวํ เสเสสุปีติ วีสติยา อภินิเวเสสุ ทฺเว นยสตานิฯ ตานิ จตูหิ อธิปตีหิ จตุคุณิตานิ อฏฺฐฯ อิติ สุทฺธิกานิ ทฺเว สาธิปตีนิ อฏฺฐาติ สพฺพมฺปิ นยสหสฺสํ โหติฯ ตถา เวทนานุปสฺสนาทีสุ สุทฺธิกสติปฏฺฐาเน จาติ โสตาปตฺติมคฺเค ปญฺจ นยสหสฺสานิฯ ยถา จ โสตาปตฺติมคฺเค, เอวํ เสสมคฺเคสุปีติ กุสเล วีสติ นยสหสฺสานิ; สุญฺญตาปณิหิตานิมิตฺตาทิเภเทสุ ปน ตโต ติคุเณ วิปาเก สฏฺฐิ นยสหสฺสานีติฯ เอวเมว สกิจฺจสาธกานญฺเจว สํสิทฺธิกกิจฺจานญฺจ กุสลวิปากสติปฏฺฐานานํ นิทฺเทสวเสน ทุวิโธ กายานุปสฺสนาทิวเสน จ สุทฺธิกวเสน จ กุสเล ปญฺจนฺนํ วิปาเก ปญฺจนฺนนฺติ ทสนฺนํ นิทฺเทสวารานํ วเสน ทสปฺปเภโท อสีตินยสหสฺสปติมณฺฑิโต อภิธมฺมภาชนียนิทฺเทโสฯ

3. ปญฺหาปุจฺฉกวณฺณนา

[386] ปญฺหาปุจฺฉเก ปาฬิอนุสาเรเนว สติปฏฺฐานานํ กุสลาทิภาโว เวทิตพฺโพฯ

อารมฺมณตฺติเกสุ ปน สพฺพานิปิ เอตานิ อปฺปมาณํ นิพฺพานํ อารพฺภ ปวตฺตนโต อปฺปมาณารมฺมณาเนว, น มคฺคารมฺมณานิ; สหชาตเหตุวเสน ปน มคฺคเหตุกานิ; วีริยํ วา วีมํสํ วา เชฏฺฐกํ กตฺวา มคฺคภาวนากาเล มคฺคาธิปตีนิ; ฉนฺทจิตฺตเชฏฺฐกาย มคฺคภาวนาย นวตฺตพฺพานิ มคฺคาธิปตีนีติ ผลกาเลปิ นวตฺตพฺพาเนว; อตีตาทีสุ เอการมฺมณภาเวนปิ นวตฺตพฺพานิ; นิพฺพานสฺส ปน พหิทฺธาธมฺมตฺตา พหิทฺธารมฺมณานิ นาม โหนฺตีติฯ เอวเมตสฺมิํ ปญฺหาปุจฺฉเก นิพฺพตฺติตโลกุตฺตราเนว สติปฏฺฐานานิ กถิตานิฯ สมฺมาสมฺพุทฺเธน หิ สุตฺตนฺตภาชนียสฺมิํเยว โลกิยโลกุตฺตรมิสฺสกา สติปฏฺฐานา กถิตา; อภิธมฺมภาชนียปญฺหาปุจฺฉเกสุ ปน โลกุตฺตราเยวาติฯ เอวมยํ สติปฏฺฐานวิภงฺโคปิ เตปริวฏฺฏํ นีหริตฺวา ภาเชตฺวา ทสฺสิโตติฯ

สมฺโมหวิโนทนิยา วิภงฺคฏฺฐกถาย

สติปฏฺฐานวิภงฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. สมฺมปฺปธานวิภงฺโค

1. สุตฺตนฺตภาชนียวณฺณนา