เมนู

เจโต วิกฺขิปตีติ เจตโสวิกฺเขโปฯ ภนฺตตฺตํ จิตฺตสฺสาติ จิตฺตสฺส ภนฺตภาโว, ภนฺตยานภนฺตโคณาทีนิ วิยฯ อิมินา เอการมฺมณสฺมิํเยว วิปฺผนฺทนํ กถิตํฯ อุทฺธจฺจญฺหิ เอการมฺมเณ วิปฺผนฺทติ, วิจิกิจฺฉา นานารมฺมเณฯ เสสํ สพฺพวาเรสุ เหฏฺฐา วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํฯ

อิทานิ อิมสฺมิํ จิตฺตทฺวเย ปกิณฺณกวินิจฺฉโย โหติฯ ‘อารมฺมเณ ปวฏฺฏนกจิตฺตานิ นาม กตี’ติ? หิ วุตฺเต ‘อิมาเนว ทฺเว’ติ วตฺตพฺพํฯ ตตฺถ วิจิกิจฺฉาสหคตํ เอกนฺเตน ปวฏฺฏติ, อุทฺธจฺจสหคตํ ปน ลทฺธาธิโมกฺขตฺตา ลทฺธปติฏฺฐํ ปวฏฺฏติฯ ยถา หิ วฏฺฏจตุรสฺเสสุ ทฺวีสุ มณีสุ ปพฺภารฏฺฐาเน ปวฏฺเฏตฺวา วิสฺสฏฺเฐสุ วฏฺฏมณิ เอกนฺเตเนว ปวฏฺฏติ, จตุรสฺโส ปติฏฺฐาย ปติฏฺฐาย ปวฏฺฏติ, เอวํสมฺปทมิทํ เวทิตพฺพํฯ สพฺเพสุปิ หีนาทิเภโท น อุทฺธโฏ, สพฺเพสํ เอกนฺตหีนตฺตาฯ สหชาตาธิปติ ลพฺภมาโนปิ น อุทฺธโฏ, เหฏฺฐา ทสฺสิตนยตฺตาฯ ญาณาภาวโต ปเนตฺถ วีมํสาธิปติ นาม นตฺถิฯ ปจฺฉิมทฺวเย เสโสปิ นตฺถิ เอวฯ กสฺมา? กญฺจิ ธมฺมํ ธุรํ กตฺวา อนุปฺปชฺชนโต, ปฏฺฐาเน จ ปฏิสิทฺธโตฯ

อิเมหิ ปน ทฺวาทสหิปิ อกุสลจิตฺเตหิ กมฺเม อายูหิเต, ฐเปตฺวา อุทฺธจฺจสหคตํ, เสสานิ เอกาทเสว ปฏิสนฺธิํ อากฑฺฒนฺติฯ วิจิกิจฺฉาสหคเต อลทฺธาธิโมกฺเข ทุพฺพเลปิ ปฏิสนฺธิํ อากฑฺฒมาเน อุทฺธจฺจสหคตํ ลทฺธาธิโมกฺขํ พลวํ กสฺมา นากฑฺฒตีติ? ทสฺสเนน ปหาตพฺพาภาวโตฯ ยทิ หิ อากฑฺเฒยฺย ‘ทสฺสเนนปหาตพฺพ’-ปทวิภงฺเค อาคจฺเฉยฺย, ตสฺมา, ฐเปตฺวา ตํ, เสสานิ เอกาทส อากฑฺฒนฺติฯ เตสุ หิ เยน เกนจิ กมฺเม อายูหิเต ตาย เจตนาย จตูสุ อปาเยสุ ปฏิสนฺธิ โหติฯ อกุสลวิปาเกสุ อเหตุกมโนวิญฺญาณธาตุอุเปกฺขาสหคตาย ปฏิสนฺธิํ คณฺหาติฯ อิตรสฺสาปิ เอตฺเถว ปฏิสนฺธิทานํ ภเวยฺยฯ ยสฺมา ปเนตํ นตฺถิ, ตสฺมา ‘ทสฺสเนนปหาตพฺพ’-ปทวิภงฺเค นาคตนฺติฯ

อกุสลา ธมฺมาติปทสฺส วณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อพฺยากตปทํ

อเหตุกกุสลวิปาโก