ปฐมมคฺควีสติมหานโย

[357] อิทานิ ยสฺมา โลกุตฺตรกุสลํ ภาเวนฺโต น เกวลํ อุปนิชฺฌายนฏฺเฐน ฌานํเยว ภาเวติ, นิยฺยานฏฺเฐน ปน มคฺคมฺปิ ภาเวติ, อุปฏฺฐานฏฺเฐน สติปฏฺฐานมฺปิ, ปทหนฏฺเฐน สมฺมปฺปธานมฺปิ, อิชฺฌนฏฺเฐน อิทฺธิปาทมฺปิ, อธิปติยฏฺเฐน อินฺทฺริยมฺปิ, อกมฺปิยฏฺเฐน พลมฺปิ, พุชฺฌนฏฺเฐน โพชฺฌงฺคมฺปิ, ตถฏฺเฐน สจฺจมฺปิ, อวิกฺเขปฏฺเฐน สมถมฺปิ, สุญฺญตฏฺเฐน ธมฺมมฺปิ, ราสฏฺเฐน ขนฺธมฺปิ, อายตนฏฺเฐน อายตนมฺปิ, สุญฺญสภาวนิสฺสตฺตฏฺเฐน ธาตุมฺปิ, ปจฺจยฏฺเฐน อาหารมฺปิ, ผุสนฏฺเฐน ผสฺสมฺปิ, เวทยิตฏฺเฐน เวทนมฺปิ, สญฺชานนฏฺเฐน สญฺญมฺปิ, เจตยิตฏฺเฐน เจตนมฺปิ, วิชานนฏฺเฐน จิตฺตมฺปิ ภาเวติ, ตสฺมา เอเตสํ เอกูนวีสติยา ปทานํ ทสฺสนตฺถํ ปุน กตเม ธมฺมา กุสลาติอาทิ วุตฺตํฯ เอวํ ‘อิทมฺปิ ภาเวติ, อิทมฺปิ ภาเวตี’ติ ปุคฺคลชฺฌาสเยน เจว เทสนาวิลาเสน จ วีสติ นยา เทสิตา โหนฺติ ฯ ธมฺมํ โสตุํ นิสินฺนเทวปริสาย หิ เย อุปนิชฺฌายนฏฺเฐน โลกุตฺตรํ ‘ฌาน’นฺติ กถิเต พุชฺฌนฺติ, เตสํ สปฺปายวเสน ฌานนฺติ กถิตํ…เป.… เย วิชานนฏฺเฐน ‘จิตฺต’นฺติ วุตฺเต พุชฺฌนฺติ, เตสํ สปฺปายวเสน จิตฺตนฺติ กถิตํฯ อยเมตฺถ ‘ปุคฺคลชฺฌาสโย’ฯ

สมฺมาสมฺพุทฺโธ ปน อตฺตโน พุทฺธสุโพธิตาย ทสพลจตุเวสารชฺชจตุปฏิสมฺภิทตาย ฉอสาธารณญาณโยเคน จ เทสนํ ยทิจฺฉกํ นิยเมตฺวา ทสฺเสติฯ อิจฺฉนฺโต อุปนิชฺฌายนฏฺเฐน โลกุตฺตรํ ฌานนฺติ ทสฺเสติ, อิจฺฉนฺโต นิยฺยานฏฺเฐน…เป.… วิชานนฏฺเฐน โลกุตฺตรํ จิตฺตนฺติฯ อยํ ‘เทสนาวิลาโส’ นามฯ ตตฺถ ยเถว โลกุตฺตรํ ฌานนฺติ วุตฺตฏฺฐาเน ทส นยา วิภตฺตา, เอวํ มคฺคาทีสุปิ เตเยว เวทิตพฺพาฯ อิติ วีสติยา ฐาเนสุ ทส ทส กตฺวา ทฺเว นยสตานิ วิภตฺตานิ โหนฺติฯ

[358] อิทานิ อธิปติเภทํ ทสฺเสตุํ ปุน กตเม ธมฺมา กุสลาติอาทิ อารทฺธํฯ ตตฺถ ฉนฺทํ ธุรํ เชฏฺฐกํ ปุพฺพงฺคมํ กตฺวา นิพฺพตฺติตํ โลกุตฺตรํ ฌานํ ฉนฺทาธิปเตยฺยํ นามฯ เสเสสุปิ เอเสว นโยฯ อิติ ปุริมสฺมิํ สุทฺธิเก ทฺเวนยสตานิ ฉนฺทาธิปเตยฺยาทีสุปิ ทฺเว ทฺเวติ นยสหสฺเสน ภาเชตฺวา ปฐมมคฺคํ ทสฺเสสิ ธมฺมราชาฯ

ปฐมมคฺโค นิฏฺฐิโตฯ