กายงฺควาจงฺคานิ อโจเปตฺวา มนสาว ธมฺมารมฺมเณ ขยวยํ ปฏฺฐเปนฺตสฺส มโนกมฺมํ โหติฯ เอวํ ภาวนามยํ กายวจีมโนกมฺมวเสน ติวิธํ โหติฯ เอวเมตํ ธมฺมารมฺมณมฺปิ กุสลํ ติวิธปุญฺญกิริยวตฺถุวเสน นวหิ กมฺมทฺวาเรหิ ภาเชตฺวา ทสฺเสสิ ธมฺมราชาฯ

เอวมิทํ จิตฺตํ นานาวตฺถูสุ นานารมฺมณวเสน ทีปิตํฯ อิทํ ปน เอกวตฺถุสฺมิมฺปิ นานารมฺมณวเสน ลพฺภติเยวฯ กถํ? จตูสุ หิ ปจฺจเยสุ จีวเร ฉ อารมฺมณานิ ลพฺภนฺติ – นวรตฺตสฺส หิ จีวรสฺส วณฺโณ มนาโป โหติ ทสฺสนีโย, อิทํ วณฺณารมฺมณํฯ ปริโภคกาเล ปฏปฏสทฺทํ กโรติ, อิทํ สทฺทารมฺมณํฯ โย ตตฺถ กาฬกจฺฉกาทิคนฺโธ, อิทํ คนฺธารมฺมณํฯ รสารมฺมณํ ปน ปริโภครสวเสน กถิตํฯ ยา ตตฺถ สุขสมฺผสฺสตา, อิทํ โผฏฺฐพฺพารมฺมณํฯ จีวรํ ปฏิจฺจ อุปฺปนฺนา สุขา เวทนา, ธมฺมารมฺมณํฯ ปิณฺฑปาเต รสารมฺมณํ นิปฺปริยาเยเนว ลพฺภติฯ เอวํ จตูสุ ปจฺจเยสุ นานารมฺมณวเสน โยชนํ กตฺวา ทานมยาทิเภโท เวทิตพฺโพฯ

อิมสฺส ปน จิตฺตสฺส อารมฺมณเมว นิพทฺธํ, วินา อารมฺมเณน อนุปฺปชฺชนโตฯ ทฺวารํ ปน อนิพทฺธํฯ กสฺมา? กมฺมสฺส อนิพทฺธตฺตาฯ กมฺมสฺมิญฺหิ อนิพทฺเธ ทฺวารมฺปิ อนิพทฺธเมว โหติฯ

กามาวจรกุสลํ ทฺวารกถา

กายกมฺมทฺวารกถา

อิมสฺส ปนตฺถสฺส ปกาสนตฺถํ อิมสฺมิํ ฐาเน มหาอฏฺฐกถายํ ทฺวารกถา กถิตาฯ ตตฺถ ตีณิ กมฺมานิ, ตีณิ กมฺมทฺวารานิ, ปญฺจ วิญฺญาณานิ, ปญฺจ วิญฺญาณทฺวารานิ, ฉ ผสฺสา, ฉ ผสฺสทฺวารานิ, อฏฺฐ อสํวรา, อฏฺฐ อสํวรทฺวารานิ, อฏฺฐ สํวรา, อฏฺฐ สํวรทฺวารานิ, ทส กุสลกมฺมปถา, ทส อกุสลกมฺมปถาติ, อิทํ เอตฺตกํ ทฺวารกถาย มาติกาฐปนํ นามฯ

ตตฺถ กิญฺจาปิ ตีณิ กมฺมานิ ปฐมํ วุตฺตานิ, ตานิ ปน ฐเปตฺวา อาทิโต ตาว ตีณิ กมฺมทฺวารานิ ภาเชตฺวา ทสฺสิตานิฯ กตมานิ ตีณิ? กายกมฺมทฺวารํ, วจีกมฺมทฺวารํ, มโนกมฺมทฺวารนฺติฯ