สกฺกา หิ อิมินา นเยน วิญฺญุนา เต นิทฺธาเรตุนฺติฯ ยถา จ สํกิเลสภาคิยาทีนํ โลกิยาทีนญฺจ วิสุํ วิสุํ สํสคฺคเภทวเสน อยํ ปฏฺฐานเภโท อเนกวิโธ ลพฺภติ, เอวํ อุภเยสมฺปิ สํสคฺควเสน อยํ นโย ยถารหํ ลพฺภเตวฯ ลพฺภติ หิ โลกิยํ สุตฺตํ กิญฺจิ สํกิเลสภาคิยํ, กิญฺจิ วาสนาภาคิยํฯ ตถา โลกุตฺตรํ สุตฺตํ กิญฺจิ นิพฺเพธภาคิยํ, กิญฺจิ อเสกฺขภาคิยนฺติฯ เสเสสุปิ เอเสว นโยฯ

เอวํ โสฬสวิเธ ปฏฺฐาเน อฏฺฐวีสติวิธํ ปฏฺฐานํ ปกฺขิปิตฺวา, อฏฺฐวีสติวิเธ จ ปฏฺฐาเน โสฬสวิธํ ปกฺขิปิตฺวา ยถารหํ ทุกติกาทิเภเทน สมฺภวโต ปฏฺฐานวิภาโค เวทิตพฺโพ, โส จ โข ตีสุ ปิฏเกสุ ลพฺภมานสฺส สุตฺตปทสฺส วเสนฯ ยสฺมา ปน ตานิ ตานิ สุตฺตปทานิ อุทาหรณวเสน นิทฺธาเรตฺวา อิมสฺมิํ อตฺเถ วิตฺถาริยมาเน อติปปญฺโจ โหติ, อติภาริยา จ เนตฺติสํวณฺณนา, สกฺกา จ อิมินา นเยน วิญฺญุนา อยมตฺโถ วิญฺญาตุํ, ตสฺมา น ตํ วิตฺถารยิมฺหฯ เตเนว หิ ปาฬิยํ อญฺญมญฺญสํสคฺควเสน ปฏฺฐานวิภาโค เอกเทเสเนว ทสฺสิโต, น นิปฺปเทสโตติฯ

สาสนปฏฺฐานวารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

นิคมนกถา

เอตฺตาวตา จ –

หาเร นเย จ ปฏฺฐาเน, สุวิสุทฺธวินิจฺฉยํ;

วิภชนฺโต นวงฺคสฺส, สาสนสฺสตฺถวณฺณนํฯ

เนตฺติปฺปกรณํ ธีโร, คมฺภีรํ นิปุณญฺจ ยํ;

อเทสยิ มหาเถโร, มหากจฺจายโน วสีฯ

สทฺธมฺมาวตรฏฺฐาเน, ปฏฺฏเน นาคสวฺหเย;

ธมฺมาโสกมหาราช-วิหาเร วสตา มยาฯ

จิรฏฺฐิตตฺถํ ยา ตสฺส, อารทฺธา อตฺถวณฺณนา;

อุทาหรณสุตฺตานํ, ลกฺขณานญฺจ สพฺพโสฯ