เมนู

11. ปญฺญตฺติหารสมฺปาตวณฺณนา

[73] อธิฏฺฐหิตฺวา รกฺขนฺติยา สติยา รกฺขิยมานํ จิตฺตํ ตสฺสา อธิฏฺฐานํ วิย โหตีติ กตฺวา วุตฺตํ – ‘‘รกฺขิตจิตฺตสฺสาติ ปทฏฺฐานปญฺญตฺติ สติยา’’ติฯ เสสํ อิมสฺมิํ ปญฺญตฺติหารสมฺปาเต อิโต ปเรสุ โอตรณโสธนหารสมฺปาเตสุปิ อปุพฺพํ นตฺถิฯ เหฏฺฐา วุตฺตนยเมวฯ

ปญฺญตฺติหารสมฺปาตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

14. อธิฏฺฐานหารสมฺปาตวณฺณนา

[76] อธิฏฺฐานหารสมฺปาเต สมฺมาทิฏฺฐิ นาม ยํ ทุกฺเข ญาณนฺติอาทินา จตุสจฺจเหตุเหตุสมุปฺปนฺนปจฺจยปจฺจยุปฺปนฺนสงฺขาตสฺส วิสยสฺส วเสน เวมตฺตตํ ทสฺเสตฺวา ปุน ยํ ตตฺถ ตตฺถ ยถาภูตํ ญาณทสฺสนนฺติ ปาฬิปาฬิอตฺถานํ อวสิฏฺฐวิสยวเสเนว เวมตฺตตํ ทีเปติฯ ตตฺถ ยํ สจฺจาคมนนฺติ ยํ สจฺจโต อวิปรีตโต วิสยสฺส อาคมนํ, อธิคโมติ อตฺโถฯ ‘‘ยํ ปจฺจาคมน’’นฺติปิ ปาโฐ, ตสฺส ยํ ปฏิปาฏิวิสยสฺส อาคมนํ, ตํตํวิสยาธิคโมติ อตฺโถ ฯ เสสเมตฺถ ปริกฺขารสมาโรปนหารสมฺปาเตสุ ยํ วตฺตพฺพํ, ตํ ปุพฺเพ วุตฺตนยตฺตา อุตฺตานเมวฯ

อธิฏฺฐานหารสมฺปาตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

มิสฺสกหารสมฺปาตวณฺณนา

อปิ เจตฺถ หารสมฺปาตนิทฺเทโส อิมินาปิ นเยน เวทิตพฺโพ –

‘‘มโนปุพฺพงฺคมา ธมฺมา, มโนเสฏฺฐา มโนมยา;

มนสา เจ ปสนฺเนน, ภาสติ วา กโรติ วา;

ตโต นํ สุขมนฺเวติ, ฉายาว อนปายินี’’ติฯ (ธ. ป. 2);

ตตฺถ กตโม เทสนาหารสมฺปาโต? มโนปุพฺพงฺคมา ธมฺมาติ มโนติ ขนฺธววตฺถาเนน วิญฺญาณกฺขนฺธํ เทเสติฯ