เตน อาสวา ขีณาติ เตน โลกิยโลกุตฺตเรน ญาเณน อาสวา ขีณาติ ตํ ญาณํ ขีณาสวพลํ ฯ โลกิเยนาปิ หิ ญาเณน อาสวา ขีณา นาม วิปสฺสนาย อภาเว โลกุตฺตรมคฺคาภาวโตฯ เอวํ ขีณาสวสฺส พลนฺติ ขีณาสวพลํฯ ตสฺส อิชฺฌตีติ อิทฺธิพลนฺติ ตสฺส อิทฺธิมโต อิชฺฌตีติ อิทฺธิเยว พลํ อิทฺธิพลํฯ อปฺปเมยฺยฏฺเฐนาติ ยสฺมา สาวกา ฐานาฏฺฐานาทีนิ เอกเทเสน ชานนฺติ, สพฺพากาเรน ปชานนํเยว สนฺธาย ‘‘ยถาภูตํ ปชานาตี’’ติ วุตฺตํฯ กิญฺจาปิ ตีสุ วิชฺชาสุ ‘‘ยถาภูตํ ปชานาตี’’ติ น วุตฺตํ, อญฺญตฺถ ปน วุตฺตตฺตา ตาสุปิ วุตฺตเมว โหติฯ อญฺญตฺถาติ เสเสสุ สตฺตสุ ญาณพเลสุ จ อภิธมฺเม (วิภ. 760) จ ทสสุปิ พเลสุฯ อินฺทฺริยปโรปริยตฺตญาณํ ปน สพฺพถาปิ สาวเกหิ อสาธารณเมวฯ ตสฺมา ทสปิ พลานิ สาวเกหิ อสาธารณานีติฯ อธิมตฺตฏฺเฐน อตุลิยฏฺเฐน อปฺปเมยฺยานิ, ตสฺมาเยว จ ‘‘อปฺปเมยฺยฏฺเฐน ตถาคตพล’’นฺติ วุตฺตนฺติฯ

พลกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. สุญฺญกถา

สุญฺญกถาวณฺณนา

[46] อิทานิ โลกุตฺตรพลปริโยสานาย พลกถาย อนนฺตรํ กถิตาย โลกุตฺตรสุญฺญตาปริโยสานาย สุตฺตนฺตปุพฺพงฺคมาย สุญฺญตากถาย อปุพฺพตฺถานุวณฺณนาฯ สุตฺตนฺเต ตาว อถาติ วจโนปาทาเน นิปาโตฯ เอเตน อายสฺมาติอาทิวจนสฺส อุปาทานํ กตํ โหติฯ โขติ ปทปูรณตฺเถ นิปาโตฯ เยน ภควา เตนุปสงฺกมีติ ภุมฺมตฺเถ กรณวจนํฯ ตสฺมา ยตฺถ ภควา, ตตฺถ อุปสงฺกมีติ เอวเมตฺถ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ เยน วา การเณน ภควา เทวมนุสฺเสหิ อุปสงฺกมิตพฺโพ, เตเนว การเณน อุปสงฺกมีติ เอวเมตฺถ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ เกน จ การเณน ภควา อุปสงฺกมิตพฺโพ? นานปฺปการคุณวิเสสาธิคมาธิปฺปาเยน, สาทุผลูปโภคาธิปฺปาเยน ทิชคเณหิ นิจฺจผลิตมหารุกฺโข วิย, เตน การเณน อุปสงฺกมีติ เอวเมตฺถ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ อุปสงฺกมีติ จ คโตติ วุตฺตํ โหติฯ อุปสงฺกมิตฺวาติ อุปสงฺกมนปริโยสานทีปนํฯ อถ วา เอวญฺจ คโต ตโต อาสนฺนตรํ ฐานํ ภควโต สมีปสงฺขาตํ คนฺตฺวาติปิ วุตฺตํ โหติฯ