เมนู

2-4. พลาทิวารตฺตยวณฺณนา

[24-27] อินฺทฺริยวาเร วุตฺตนเยเนว พลวาโรปิ เวทิตพฺโพฯ โพชฺฌงฺคมคฺคงฺควารา ปริยาเยน วุตฺตา, น ยถาลกฺขณวเสนฯ มคฺคงฺควาเร สมฺมาวาจากมฺมนฺตาชีวา เมตฺตาย ปุพฺพภาควเสน วุตฺตา, น อปฺปนาวเสนฯ น หิ เอเต เมตฺตาย สห ภวนฺติฯ สพฺเพสํ ปาณานนฺติอาทีนํ เสสวารานมฺปิ สตฺตวาเร วุตฺตนเยเนว อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ เมตฺตาภาวนาวิธานํ ปน วิสุทฺธิมคฺคโต (วิสุทฺธิ. 1.240 อาทโย) คเหตพฺพนฺติฯ

เมตฺตากถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. วิราคกถา

วิราคกถาวณฺณนา

[28] อิทานิ มคฺคปโยชนปริโยสานาย เมตฺตากถาย อนนฺตรํ กถิตาย วิราคสงฺขาตมคฺคปุพฺพงฺคมาย วิราคกถาย อปุพฺพตฺถานุวณฺณนาฯ ตตฺถ ปฐมํ ตาว ‘‘นิพฺพินฺทํ วิรชฺชติ วิราคา วิมุจฺจตี’’ติ (มหาว 23) วุตฺตานํ ทฺวินฺนํ สุตฺตนฺตปทานํ อตฺถํ นิทฺทิสิตุกาเมน วิราโค มคฺโค, วิมุตฺติ ผลนฺติ อุทฺเทโส ฐปิโตฯ ตตฺถ ปฐมํ วจนตฺถํ ตาว นิทฺทิสิตุกาโม กถํ วิราโค มคฺโคติอาทิมาหฯ ตตฺถ วิรชฺชตีติ วิรตฺตา โหติฯ เสสานิ มคฺคญาณนิทฺเทเส วุตฺตตฺถานิฯ วิราโคติ ยสฺมา สมฺมาทิฏฺฐิ วิรชฺชติ, ตสฺมา วิราโค นามาติ อตฺโถ ฯ โส จ วิราโค ยสฺมา วิราคารมฺมโณ…เป.… วิราเค ปติฏฺฐิโต, ตสฺมา จ วิราโคติ เอวํ ‘‘วิราคารมฺมโณ’’ติอาทีนํ ปญฺจนฺนํ วจนานํ สมฺพนฺโธ เวทิตพฺโพฯ ตตฺถ วิราคารมฺมโณติ นิพฺพานารมฺมโณฯ วิราคโคจโรติ นิพฺพานวิสโยฯ วิราเค สมุทาคโตติ นิพฺพาเน สมุปฺปนฺโนฯ วิราเค ฐิโตติ ปวตฺติวเสน นิพฺพาเน ฐิโตฯ วิราเค ปติฏฺฐิโตติ อนิวตฺตนวเสน นิพฺพาเน ปติฏฺฐิโตฯ

นิพฺพานญฺจ วิราโคติ นิพฺพานํ วิราคเหตุตฺตา วิราโคฯ นิพฺพานารมฺมณตาชาตาติ นิพฺพานารมฺมเณ ชาตา, นิพฺพานารมฺมณภาเวน วา ชาตาฯ เต มคฺคสมฺปยุตฺตา สพฺเพว ผสฺสาทโย ธมฺมา วิรชฺชนฏฺเฐน วิราคา โหนฺตีติ วิราคา นาม โหนฺติฯ สหชาตานีติ สมฺมาทิฏฺฐิสหชาตานิ สมฺมาสงฺกปฺปาทีนิ สตฺต มคฺคงฺคานิฯ วิราคํ คจฺฉนฺตีติ วิราโค มคฺโคติ วิราคํ นิพฺพานํ อารมฺมณํ กตฺวา คจฺฉนฺตีติ วิราคารมฺมณตฺตา วิราโค นาม, มคฺคนฏฺเฐน มคฺโค นาม โหตีติ อตฺโถฯ เอเกกมฺปิ มคฺคงฺคํ มคฺโคติ นามํ ลภติฯ อิติ เอเกกสฺส องฺคสฺส มคฺคตฺเต วุตฺเต สมฺมาทิฏฺฐิยาปิ มคฺคตฺตํ วุตฺตเมว โหติฯ ตสฺมาเยว จ เอเตน มคฺเคนาติ อฏฺฐ มคฺคงฺคานิ คเหตฺวา วุตฺตํฯ พุทฺธา จาติ ปจฺเจกพุทฺธาปิ สงฺคหิตาฯ