เมนู

[208] ปุน สมนฺตจกฺขุสมฺพนฺเธน อินฺทฺริยวิธานํ วตฺตุกาโม น ตสฺส อทฺทิฏฺฐมิธตฺถิ กิญฺจีติอาทิมาหฯ ตตฺถ สมนฺตจกฺขูติ สพฺพญฺญุตญฺญาณํฯ ปญฺญินฺทฺริยสฺส วเสนาติอาทินา ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ อวิโยคิตํ ทสฺเสติฯ สทฺทหนฺโต ปคฺคณฺหาตีติอาทีหิ เอเกกินฺทฺริยมูลเกหิ ปญฺจหิ จตุกฺเกหิ ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ นินฺนปโยคกาเล วา มคฺคกฺขเณ วา เอกรสภาวํ อญฺญมญฺญปจฺจยภาวญฺจ ทสฺเสติฯ สทฺทหิตตฺตา ปคฺคหิตนฺติอาทีหิ เอเกกินฺทฺริยมูลเกหิ ปญฺจหิ จตุกฺเกหิ ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ นิพฺพตฺติกาเล วา ผลกาเล วา เอกรสภาวํ อญฺญมญฺญปจฺจยภาวญฺจ ทสฺเสติฯ ปุน พุทฺธจกฺขุสมฺพนฺเธน อินฺทฺริยวิธานํ วตฺตุกาโม ยํ พุทฺธจกฺขูติอาทิมาห ฯ ตตฺถ พุทฺธจกฺขูติ อินฺทฺริยปโรปริยตฺตญาณํ อาสยานุสยญาณญฺจฯ พุทฺธญาณนฺติ จ อิทํ ตเทว ทฺวยํ, เสสํ เหฏฺฐา วุตฺตตฺถเมวาติฯ

อินฺทฺริยสโมธานวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สทฺธมฺมปฺปกาสินิยา ปฏิสมฺภิทามคฺค-อฏฺฐกถาย

อินฺทฺริยกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. วิโมกฺขกถา

1. วิโมกฺขุทฺเทสวณฺณนา

[209] อิทานิ อินฺทฺริยกถานนฺตรํ กถิตาย วิโมกฺขกถาย อปุพฺพตฺถานุวณฺณนา อนุปฺปตฺตาฯ อยญฺหิ วิโมกฺขกถา อินฺทฺริยภาวนานุยุตฺตสฺส วิโมกฺขสพฺภาวโต อินฺทฺริยกถานนฺตรํ กถิตาฯ ตญฺจ กเถนฺโต ภควโต สมฺมุขา สุตสุตฺตนฺตเทสนาปุพฺพงฺคมํ กตฺวา กเถสิฯ ตตฺถ สุตฺตนฺเต ตาว สุญฺญโต วิโมกฺโขติอาทีสุ สุญฺญตากาเรน นิพฺพานํ อารมฺมณํ กตฺวา ปวตฺโต อริยมคฺโค สุญฺญโต วิโมกฺโขฯ โส หิ สุญฺญตาย ธาตุยา อุปฺปนฺนตฺตา สุญฺญโต, กิเลเสหิ วิมุตฺตตฺตา วิโมกฺโขฯ เอเตเนว นเยน อนิมิตฺตากาเรน นิพฺพานํ อารมฺมณํ กตฺวา ปวตฺโต อนิมิตฺโต, อปฺปณิหิตากาเรน นิพฺพานํ อารมฺมณํ กตฺวา ปวตฺโต อปฺปณิหิโตติ เวทิตพฺโพฯ