[157] เอตฺตาวตา ตีหิ ฉกฺเกหิ อฏฺฐารส อุปกฺกิเลเส นิทฺทิสิตฺวา อิทานิ เตสํ อุปกฺกิเลสานํ สมาธิสฺส ปริปนฺถภาวสาธเนน อาทีนวํ ทสฺเสนฺโต ปุน อสฺสาสาทิมชฺฌปริโยสานนฺติอาทิมาหฯ ตตฺถ กาโยปิ จิตฺตมฺปิ สารทฺธา จ โหนฺตีติ วิกฺเขปสมุฏฺฐานรูปานํ วเสน รูปกาโยปิ, วิกฺเขปสนฺตติวเสน จิตฺตมฺปิ มหตา โขเภน ขุภิตา สทรถา จ โหนฺติฯ ตโต มนฺทตเรน อิญฺชิตา กมฺปิตา, ตโต มนฺทตเรน ผนฺทิตา จลิตา โหนฺติฯ พลวาปิ มชฺฌิโมปิ มนฺโทปิ โขโภ โหติเยว, น สกฺกา โขเภน น ภวิตุนฺติ วุตฺตํ โหติฯ จิตฺตํ วิกมฺปิตตฺตาติ จิตฺตสฺส วิกมฺปิตตฺตาฯ คาถาสุ ปริปุณฺณา อภาวิตาติ ยถา ปริปุณฺณา โหติ, ตถา อภาวิตาฯ อิญฺชิโตติ กมฺปิโตฯ ผนฺทิโตติ มนฺทกมฺปิโตฯ เหฏฺฐา นีวรณานํ อนนฺตรตฺตา ‘‘อิเมหิ จ ปน นีวรเณหี’’ติ (ปฏิ. ม. 1.153) อจฺจนฺตสมีปนิทสฺสนวจนํ กตํฯ อิธ ปน นิคมเน นีวรณานํ สนฺตรตฺตา เตหิ จ ปน นีวรเณหีติ ปรมฺมุขนิทสฺสนวจนํ กตํฯ

อุปกฺกิเลสญาณนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. โวทานญาณนิทฺเทสวณฺณนา

[158] โวทาเน ญาณานีติ วิสุทฺธญาณานิฯ ตํ วิวชฺชยิตฺวาติ ยํ ปุพฺเพ วุตฺตํ อตีตานุธาวนํ จิตฺตํ วิกฺเขปานุปติตํ, ตํ วิวชฺชยิตฺวาติ สมฺพนฺธิตพฺพํฯ เอกฏฺฐาเน สมาทหตีติ อสฺสาสปสฺสาสานํ ผุสนฏฺฐาเน สมํ อาทหติ ปติฏฺฐาเปติฯ ตตฺเถว อธิโมเจตีติ เอกฏฺฐาเนติ วุตฺเต อสฺสาสปสฺสาสานํ ผุสนฏฺฐาเนเยว สนฺนิฏฺฐเปติ สนฺนิฏฺฐานํ กโรติฯ ปคฺคณฺหิตฺวาติ ธมฺมวิจยปีติสมฺโพชฺฌงฺคภาวนาย ปคฺคเหตฺวาฯ วินิคฺคณฺหิตฺวาติ ปสฺสทฺธิสมาธิอุเปกฺขาสมฺโพชฺฌงฺคภาวนาย วินิคฺคณฺหิตฺวาฯ ‘‘สตินฺทฺริยวีริยินฺทฺริเยหิ ปคฺคเหตฺวา, สตินฺทฺริยสมาธินฺทฺริเยหิ วินิคฺคเหตฺวา’’ติปิ วทนฺติฯ สมฺปชาโน หุตฺวาติ อสุภภาวนาทีหิฯ ปุน สมฺปชาโน หุตฺวาติ เมตฺตาภาวนาทีหิฯ เยน ราเคน อนุปติตํ, เยน พฺยาปาเทน อนุปติตํ, ตํ ปชหตีติ สมฺพนฺโธฯ