[143] ยสฺมา สญฺโญชนิกา ทิฏฺฐิ สพฺพทิฏฺฐิสาธารณา, ตสฺมา ตสฺสา สพฺพทิฏฺฐิสญฺโญชนตฺตา สพฺพทิฏฺฐิสาธารโณ อตฺโถ นิทฺทิฏฺโฐฯ โส เหฏฺฐา วุตฺตทิฏฺฐิปริยุฏฺฐานาเนวฯ

[144] มานวินิพนฺธทิฏฺฐีสุ จกฺขุ อหนฺติ อภินิเวสปรามาโสติ มานปุพฺพโก อภินิเวสปรามาโสฯ น หิ ทิฏฺฐิ มานสมฺปยุตฺตา โหติฯ เตเนว จ มานวินิพนฺธาติ วุตฺตํ, มานปฏิพนฺธา มานมูลกาติ อตฺโถฯ

[145] จกฺขุ มมนฺติ อภินิเวสปรามาโสติ เอตฺถาปิ เอเสว นโยฯ เอตฺถ ปน ‘‘มมา’’ติ วตฺตพฺเพ ‘‘มม’’นฺติ อนุนาสิกาคโม เวทิตพฺโพฯ ‘‘อห’’นฺติ มานวินิพนฺธาย รูปาทีนิปิ อชฺฌตฺติกาเนวฯ น หิ กสิณรูปํ วินา พาหิรานิ ‘‘อห’’นฺติ คณฺหาติฯ ‘‘มม’’นฺติ มานวินิพนฺธาย ปน พาหิรานิปิ ลพฺภนฺติฯ พาหิรานิปิ หิ ‘‘มม’’นฺติ คณฺหาติฯ ยสฺมา ปน ทุกฺขา เวทนา อนิฏฺฐตฺตา มานวตฺถุ น โหติ, ตสฺมา ฉ เวทนา ตาสํ มูลปจฺจยา ฉ ผสฺสา จ น คหิตาฯ สญฺญาทโย ปน อิธ ปจฺฉินฺนตฺตา น คหิตาติ เวทิตพฺพาฯ

สํโยชนิกาทิทิฏฺฐินิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

13. อตฺตวาทปฏิสํยุตฺตทิฏฺฐินิทฺเทสวณฺณนา

[146] อตฺตวาทปฏิสํยุตฺตา ทิฏฺฐิ อตฺตานุทิฏฺฐิเยวฯ อตฺตาติ วาเทน ปฏิสํยุตฺตตฺตา ปุน เอวํ วุตฺตาฯ

อตฺตวาทปฏิสํยุตฺตทิฏฺฐินิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

14. โลกวาทปฏิสํยุตฺตทิฏฺฐินิทฺเทสวณฺณนา

[147] อตฺตา จ โลโก จาติ โส เอว อตฺตา จ อาโลกนฏฺเฐน โลโก จาติ อตฺโถฯ สสฺสโตติ สสฺสตวาทานํ ทิฏฺฐิฯ อสสฺสโตติ อุจฺเฉทวาทานํฯ สสฺสโต จ อสสฺสโต จาติ เอกจฺจสสฺสติกานํฯ เนว สสฺสโต นาสสฺสโตติ อมราวิกฺเขปิกานํฯ อนฺตวาติ ปริตฺตกสิณลาภีนํ ตกฺกิกานญฺจ นิคณฺฐาชีวิกานญฺจฯ อถ วา อุจฺเฉทวาทิโน ‘‘สตฺโต ชาติยา ปุพฺพนฺตวา, มรเณน อปรนฺตวา’’ติ วทนฺติฯ อธิจฺจสมุปฺปนฺนิกา ‘‘สตฺโต ชาติยา ปุพฺพนฺตวา’’ติ วทนฺติฯ อนนฺตวาติ อปฺปมาณกสิณลาภีนํฯ สสฺสตวาทิโน ปน ‘‘ปุพฺพนฺตาปรนฺตา นตฺถิ, เตน อนนฺตวา’’ติ วทนฺติฯ อธิจฺจสมุปฺปนฺนิกา ‘‘อปรนฺเตน อนนฺตวา’’ติ วทนฺติฯ