[141] ปุพฺพนฺตาปรนฺตานุทิฏฺฐีสุ สสฺสตํ วทนฺตีติ สสฺสตวาทาฯ อถ วา วทนฺติ เอเตนาติ วาโท, ทิฏฺฐิคตสฺเสตํ อธิวจนํฯ สสฺสตนฺติ วาโทปิ สสฺสตโยเคน สสฺสโต, สสฺสโต วาโท เอเตสนฺติ สสฺสตวาทาฯ ตถา เอกจฺจํ สสฺสตนฺติ วาโท เอกจฺจสสฺสโต, โส เอเตสํ อตฺถีติ เอกจฺจสสฺสติกาฯ ตถา อนฺตวา, อนนฺตวา, อนฺตวา จ อนนฺตวา จ, เนวนฺตวา นานนฺตวาติ ปวตฺโต วาโท อนฺตานนฺโต, โส เอเตสํ อตฺถีติ อนฺตานนฺติกาฯ น มรตีติ อมราฯ กา สา? ‘‘เอวมฺปิ เม โน’’ติอาทินา (ที. นิ. 1.62-63) นเยน ปริยนฺตรหิตสฺส ทิฏฺฐิคติกสฺส ทิฏฺฐิ เจว วาจา จฯ วิวิโธ เขโป วิกฺเขโป, อมราย ทิฏฺฐิยา, วาจาย วา วิกฺเขโป อมราวิกฺเขโป, โส เอเตสํ อตฺถีติ อมราวิกฺเขปิกาฯ อปโร นโย – อมรา นาม มจฺฉชาติ , สา อุมฺมุชฺชนนิมุชฺชนาทิวเสน อุทเก สนฺธาวมานา คเหตุํ น สกฺกา โหติ, เอวเมวํ อยมฺปิ วาโท อิโต จิโต จ สนฺธาวติ, คาหํ น อุปคจฺฉตีติ อมราวิกฺเขโปติ วุจฺจติ, โส เอเตสํ อตฺถีติ อมราวิกฺเขปิกาฯ อธิจฺจสมุปฺปนฺโนติ อการณสมุปฺปนฺโน อตฺตา จ โลโก จาติ ทสฺสนํ อธิจฺจสมุปฺปนฺนํ, ตํ เอเตสํ อตฺถีติ อธิจฺจสมุปฺปนฺนิกาฯ

ปุพฺพนฺตานุทิฏฺฐินิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. อปรนฺตานุทิฏฺฐินิทฺเทสวณฺณนา

[142] สญฺญิํ วทนฺตีติ สญฺญีวาทาฯ อสญฺญิํ วทนฺตีติ อสญฺญีวาทาฯ เนวสญฺญีนาสญฺญิํ วทนฺตีติ เนวสญฺญีนาสญฺญีวาทาฯ อถ วา สญฺญีติ ปวตฺโต วาโท สญฺญีวาโท, โส เยสํ อตฺถีติ เต สญฺญีวาทา, ตถา อสญฺญีวาทา, เนวสญฺญีนาสญฺญีวาทา จฯ อุจฺเฉทํ วทนฺตีติ อุจฺเฉทวาทาฯ ทิฏฺฐธมฺโมติ ปจฺจกฺขธมฺโม, ตตฺถ ตตฺถ ปฏิลทฺธอตฺตภาวสฺเสตํ อธิวจนํฯ ทิฏฺฐธมฺเม นิพฺพานํ ทิฏฺฐธมฺมนิพฺพานํ, อิมสฺมิํเยว อตฺตภาเว ทุกฺขวูปสโมติ อตฺโถ, ตํ วทนฺตีติ ทิฏฺฐธมฺมนิพฺพานวาทาฯ อิมสฺมิํ ปนตฺเถ วิตฺถาริยมาเน สาฏฺฐกถํ สกลํ พฺรหฺมชาลสุตฺตํ วตฺตพฺพํ โหติฯ เอวญฺจ สติ อติปปญฺโจ โหตีติ น วิตฺถาริโตฯ ตทตฺถิเกหิ ตํ อเปกฺขิตฺวา คเหตพฺโพฯ

อปรนฺตานุทิฏฺฐินิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10-12. สญฺโญชนิกาทิทิฏฺฐินิทฺเทสวณฺณนา