เมนู

ยตฺถ มคฺคกฺขเณ เจโตวิวฏฺโฏ , ตตฺถ สญฺญาวิวฏฺโฏ’’ติ เอวมาทินา นเยน สพฺพสํสนฺทเนสุ โยชนา กาตพฺพาฯ อถ วา สญฺญาวิวฏฺฏเจโตวิวฏฺฏจิตฺตวิวฏฺฏวิโมกฺขวิวฏฺเฏสุ จตุนฺนํ อริยมคฺคานํ อาคตตฺตา สจฺจวิวฏฺโฏ อาคโตเยว โหติฯ ญาณวิวฏฺโฏ จ สจฺจวิวฏฺเฏเนว กิจฺจวเสน สิทฺโธ โหติฯ สญฺญาเจโตจิตฺตวิโมกฺขวิวฏฺเฏสฺเวว จ เปยฺยาเล วิตฺถาริยมาเน ‘‘อนตฺตานุปสฺสนาธิปตตฺตา ปญฺญา อภินิเวสโต สญฺญาย วิวฏฺฏตีติ อธิปตตฺตา ปญฺญา สญฺญาวิวฏฺเฏ ญาณ’’นฺติ จ, ‘‘อภินิเวโส นานตฺตํ, อนตฺตานุปสฺสนา เอกตฺตํฯ อนตฺตานุปสฺสเนกตฺตํ เจตยโต อภินิเวสโต จิตฺตํ วิวฏฺฏตีติ นานตฺเต ปญฺญา เจโตวิวฏฺเฏ ญาณ’’นฺติ จ, ‘‘อภินิเวสํ ปชหนฺโต อนตฺตานุปสฺสนาวเสน จิตฺตํ อธิฏฺฐาตีติ อธิฏฺฐาเน ปญฺญา จิตฺตวิวฏฺเฏ ญาณ’’นฺติ จ, ‘‘อนตฺตานุปสฺสนาย อภินิเวสํ โวสชฺชตีติ โวสคฺเค ปญฺญา วิโมกฺขวิวฏฺเฏ ญาณ’’นฺติ จ ปาฐสมฺภวโต ญาณวิวฏฺเฏ ญาณมฺปิ เตสุ อาคตเมว โหติฯ ญาณวิวฏฺเฏ จ อนตฺตานุปสฺสนาย วุฏฺฐาย อริยมคฺคํ ปฏิลทฺธสฺส กิจฺจวเสน ‘‘จกฺขุ สุญฺญํ อตฺเตน วา อตฺตนิเยน วา’’ติอาทิยุชฺชนโต สจฺจวิวฏฺโฏ ลพฺภติ, ตสฺมา เอเกกสฺมิํ วิวฏฺเฏ เสสา ปญฺจ ปญฺจ วิวฏฺฏา ลพฺภนฺติฯ ตสฺมา เอวํ ‘‘ยตฺถ สญฺญาวิวฏฺโฏ, ตตฺถ เจโตวิวฏฺโฏ’’ติอาทิกานิ สํสนฺทนานิ วุตฺตานีติ เวทิตพฺพํฯ

วิวฏฺฏญาณฉกฺกนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

50. อิทฺธิวิธญาณนิทฺเทสวณฺณนา

[101] อิทฺธิวิธญาณนิทฺเทสํ อิธ ภิกฺขูติ อิมสฺมิํ สาสเน ภิกฺขุฯ ฉนฺทสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคตนฺติ เอตฺถ ฉนฺทเหตุโก สมาธิ, ฉนฺทาธิโก วา สมาธิ ฉนฺทสมาธิ, กตฺตุกมฺยตาฉนฺทํ อธิปติํ กริตฺวา ปฏิลทฺธสมาธิสฺเสตํ อธิวจนํฯ ปธานภูตา สงฺขารา ปธานสงฺขารา, จตุกิจฺจสาธกสฺส สมฺมปฺปธานวีริยสฺเสตํ อธิวจนํฯ จตุกิจฺจสาธนวเสน พหุวจนํ กตํฯ สมนฺนาคตนฺติ ฉนฺทสมาธินา จ ปธานสงฺขาเรหิ จ อุเปตํฯ