[63] ผลญาณนิทฺเทเส ตํปโยคปฺปฏิปฺปสฺสทฺธตฺตาติ ตสฺส อชฺฌตฺตพหิทฺธา วุฏฺฐานปโยคสฺส ปฏิปฺปสฺสทฺธตฺตาฯ มคฺโค หิ สกกฺขเณ กิเลสปฺปหาเนน อุภโต วุฏฺฐานปโยคํ กโรติ นาม, ผลกฺขเณ กิเลสานํ ปหีนตฺตา มคฺคสฺส อุภโต วุฏฺฐานปโยโค ปฏิปฺปสฺสทฺโธ วูปสนฺโต นาม โหติฯ อุปฺปชฺชตีติ มคฺคานนฺตรํ สกิํ วา ทฺวิกฺขตฺตุํ วา อุปฺปชฺชติ, ผลสมาปตฺติกาเล ปน พหุกฺขตฺตุํ, นิโรธา วุฏฺฐหนฺตสฺส ทฺวิกฺขตฺตุํ อุปฺปชฺชติ, สพฺพมฺปิ หิ ตํ ปโยคปฺปฏิปฺปสฺสทฺธตฺตา อุปฺปชฺชติฯ มคฺคสฺเสตํ ผลนฺติ ผลํ อเปกฺขิตฺวา นปุํสกวจนํ กตํฯ สกทาคามิมคฺคกฺขณาทีสุปิ เอเกกมคฺคงฺควเสเนว วุฏฺฐานโยชนา เวทิตพฺพาฯ

ผลญาณนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

13. วิมุตฺติญาณนิทฺเทสวณฺณนา

[64] วิมุตฺติญาณนิทฺเทเส สกฺกายทิฏฺฐีติ วิชฺชมานฏฺเฐน สติ ขนฺธปญฺจกสงฺขาเต กาเย, สยํ วา สตี ตสฺมิํ กาเย ทิฏฺฐีติ สกฺกายทิฏฺฐิฯ วิจิกิจฺฉาติ วิคตา จิกิจฺฉา, สภาวํ วา วิจินนฺโต เอตาย กิจฺฉติ กิลมตีติ วิจิกิจฺฉาฯ สีลพฺพตปรามาโสติ สีเลน สุทฺธิ วเตน สุทฺธิ สีลพฺพเตน สุทฺธีติ คหิตอภินิเวโสฯ โส หิ สภาวํ อติกฺกมิตฺวา ปรโต อามสตีติ สีลพฺพตปรามาโสฯ อุภินฺนํ สมาเนปิ ทิฏฺฐิภาเว ตกฺกญฺจ ปรูปเทสญฺจ วินา ปกติยา เอว สกฺกายทิฏฺฐิคหณโต ปกติภูตาย วีสติวตฺถุกาย สกฺกายทิฏฺฐิยา ปหาเนเนว สพฺพทิฏฺฐิปฺปหานทสฺสนตฺถํ สกฺกายทิฏฺฐิ วุตฺตาฯ สีลพฺพตปรามาโส ปน ‘‘สุทฺธิปฏิปทํ ปฏิปชฺชามา’’ติ ปฏิปนฺนานํ ปฏิปทาย มิจฺฉาภาวทสฺสนตฺถํ วิสุํ วุตฺโตติ เวทิตพฺโพฯ ติณฺณมฺปิ อนุสยปฺปหาเนเนว ปหานํ ทสฺเสตุํ ทิฏฺฐานุสโย วิจิกิจฺฉานุสโยติ วุตฺตํ, น วิสุํ กิเลสตฺตาฯ อุปกฺกิเลสาติ กิเลเสนฺติ อุปตาเปนฺติ วิพาเธนฺตีติ กิเลสา, ถามคตฏฺเฐน ภุสา กิเลสาติ อุปกฺกิเลสาฯ สมฺมา สมุจฺฉินฺนา โหนฺตีติ สมุจฺเฉทปฺปหาเนน อนุปฺปาทนิโรเธน สมฺมา สมุจฺฉินฺนา โหนฺติฯ