[28] อิทานิ นํ ภควา ‘‘อทฺธา หิ ภควา ปหาสิ ทุกฺข’’นฺติ เอวํ เตน พฺราหฺมเณน วิทิโตปิ อตฺตานํ อนุปเนตฺวาว ปหีนทุกฺเขน ปุคฺคเลน โอวทนฺโต ‘‘ยํ พฺราหฺมณ’’นฺติ คาถมาหฯ ตสฺสตฺโถ – ยํ ตํ อภิชานนฺโต ‘‘อยํ พาหิตปาปตฺตา พฺราหฺมโณ, เวเทหิ คตตฺตา เวทคู, กิญฺจนาภาวา อกิญฺจโน, กาเมสุ จ ภเวสุ จ อสตฺตตฺตา กามภเว อสตฺโต’’ติ ชญฺญา ชาเนยฺยาสิฯ อทฺธา หิ โส โอฆมิมํ อตาริ, ติณฺโณ จ ปารํ อขิโล อกงฺโขฯ

นิทฺเทเส ราคกิญฺจนนฺติ ราคปลิโพธํฯ โทสกิญฺจนนฺติอาทิปิ เอเสว นโยฯ กาโมฆํ ติณฺโณ อนาคามิมคฺเคนฯ ภโวฆํ ติณฺโณ อรหตฺตมคฺเคนฯ ทิฏฺโฐฆํ ติณฺโณ โสตาปตฺติมคฺเคนฯ อวิชฺโชฆํ ติณฺโณ อรหตฺตมคฺเคนฯ สํสารปถํ ติณฺโณ กุสลากุสลกมฺมปฺปเภเทนาติฯ อุตฺติณฺโณ ปฐมมคฺเคนฯ นิตฺติณฺโณ ทุติยมคฺเคนฯ อติกฺกนฺโต ตติยมคฺเคนฯ สมติกฺกนฺโต จตุตฺถมคฺเคนฯวีติวตฺโต ผเลนฯ

[29] กิญฺจ ภิยฺโย – วิทฺวา จ โยติ คาถาฯ ตตฺถ อิธาติ อิมสฺมิํ สาสเน, อตฺตภาเว วาฯ วิสชฺชาติ โวสชฺชิตฺวาฯ

นิทฺเทเส สชฺชนฺติ มุญฺจนํฯ วิสชฺชนฺติ โวสชฺชนํฯ เสสํ สพฺพตฺถ ปากฏเมวฯ เอวํ ภควา อิทมฺปิ สุตฺตํ อรหตฺตนิกูเฏเนว เทเสสิฯ เทสนาปริโยสาเน จ วุตฺตสทิโส เอว ธมฺมาภิสมโย อโหสีติฯ

สทฺธมฺมปฺปชฺโชติกาย จูฬนิทฺเทส-อฏฺฐกถาย

เมตฺตคูมาณวสุตฺตนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. โธตกมาณวสุตฺตนิทฺเทสวณฺณนา

[30] ปญฺจเม โธตกสุตฺเต – วาจาภิกงฺขามีติ วาจํ อภิกงฺขามิฯ สิกฺเข นิพฺพานมตฺตโนติ อตฺตโน ราคาทีนํ นิพฺพานตฺถาย อธิสีลาทีนิ สิกฺเขยฺยฯ นิทฺเทเส อปุพฺพํ นตฺถิฯ

[31]

อิโตติ มม มุขโตฯ

นิทฺเทเส อาตปฺปนฺติ กิเลสตาปนํฯ อุสฺสาหนฺติ อสงฺโกจํฯ อุสฺโสฬฺหีนฺติ พลววีริยํฯ ถามนฺติ อสิถิลํฯ ธิตินฺติ ธารณํฯ วีริยํ กโรหีติ ปรกฺกมํ กโรหิฯ ฉนฺทํ ชเนหีติ รุจิํ อุปฺปาเทหิฯ